Postanowienie SN z dnia 2 września 2024 r., sygn. I CSK 1751/23
2 września 2024 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Dariusz Pawłyszcze
na posiedzeniu niejawnym 2 września 2024 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa M. Ł., W. Ł. i M. Ł.
przeciwko Bank S.A. w W.
o ustalenie i zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej Bank S.A. w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 25 listopada 2022 r., I ACa 677/22,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 14 czerwca 2022 r., I C 204/21, Sąd Okręgowy w Lublinie ustalił nieważność umowy kredytu hipotecznego z 25 sierpnia 2008 r., denominowanego do franka szwajcarskiego, oraz zasądził od pozwanego banku solidarnie na rzecz powodowych kredytobiorców 19 767,54 zł i 63 027,85 franków szwajcarskich (CHF) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 26 sierpnia 2020 r. – tytułem zwrotu zapłaconych rat kredytu, stanowiących świadczenie nienależne spełnione w wykonaniu nieważnej umowy.
Wyrokiem zaskarżonym skargą kasacyjną Sąd Apelacyjny oddalił apelację banku.
Sąd odwoławczy uznał, że kwestionowane przez kredytobiorców klauzule waloryzacyjne określają wysokość wypłaconego kredytu i wysokość rat, więc zakwalifikował je jako postanowienia dotyczące głównych świadczeń stron umowy. Stwierdził też, że postanowienia te nie zostały sformułowane jednoznacznie; nie przewidywały w jaki sposób bank określa kurs franka szwajcarskiego, nie określały kryteriów, instrumentów i ograniczeń w ustaleniu tego kursu. W dacie zawarcia umowy nie było wiadome jaka suma kredytu zostanie wypłacona, wypłata miała nastąpić według kursu określonego w sposób jednostronny przez bank, a spłata kredytu w złotych polskich następowała również według kursu zakupu franka szwajcarskiego określanego jednostronnie przez bank. Brak było możliwości weryfikowania sposobu ustalania kursu przez bank, któremu została pozostawiona dowolność w zakresie wyboru kryteriów ustalania kursu w jego tabelach kursowych, a przez to kształtowania wysokości zobowiązań. Sąd Apelacyjny uznał te postanowienia umowne za nieważne, ponieważ nie zostały sformułowane jednoznacznie, kształtują prawa i obowiązki kredytobiorców w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami oraz rażąco naruszają ich interesy. Usunięcie abuzywnych postanowień umowy kredytowej prowadzi z kolei do jej upadku, a w konsekwencji do niezwiązania stron umową, gdyż abuzywne okazały się te postanowienia umowy, które określały główny jej przedmiot. Umowa kredytu po wyeliminowaniu tych postanowień umownych jest sprzeczna z intencją stron, ponieważ nie ma mechanizmu waloryzacji i powstaje problem z ustaleniem zasad przeliczenia kwoty udzielonego kredytu oraz z wyliczaniem rat kapitałowo-odsetkowych spłacanych w złotych. Brak jest też przepisów dyspozytywnych, które mogłyby zastąpić luki powstałe po wyeliminowaniu niedozwolonych klauzul, więc nie istnieje możliwość utrzymania umowy stron. Sąd drugiej instancji nie podzielił stanowiska, według którego przeliczniki walutowe określone w niedozwolonych klauzulach umownych należy zastąpić średnim kursem NBP. Ocenił także, iż ustawa z dnia 29 lipca 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw wprowadziła możliwość spłaty kredytów indeksowanych i denominowanych bezpośrednio w walucie obcej, ale nie zmienia to oceny kwestionowanych postanowień umownych jako abuzywnych. Sąd Apelacyjny nie uwzględnił również zarzutu zatrzymania, opowiadając się za poglądem, że umowa kredytu nie jest umową wzajemną, stąd wykluczone jest stosowanie do niej art. 496 k.c. w zw. z art. 497 k.c., a ponadto jego uwzględnienie byłoby rażąco sprzeczne z zapewnieniem należytej ochrony kredytobiorcy jako konsumenta.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
