Wyrok NSA z dnia 9 lipca 2024 r., sygn. III OSK 1048/23
Dnia 9 lipca 2024 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Zbigniew Ślusarczyk sędzia NSA Mirosław Wincenciak (spr.) sędzia del. WSA Hanna Knysiak-Sudyka po rozpoznaniu w dniu 9 lipca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Komendanta Głównego Policji od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 14 lutego 2023 r. sygn. akt II SA/Wa 1681/21 w sprawie ze skargi L.L. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 22 lutego 2021 r. nr 365 w przedmiocie odmowy wypłaty wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop i czas wolny od służby oraz umorzenia postępowania w zakresie odmowy wypłaty ustawowych odsetek oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 14 lutego 2023 r. sygn. akt II SA/Wa 1681/21, po rozpoznaniu sprawy ze skargi L.L. na decyzję Komendanta Głównego Policji z dnia 22 lutego 2021 r. nr 365 w przedmiocie odmowy wypłaty wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop i czas wolny od służby oraz umorzenia postępowania w zakresie odmowy wypłaty ustawowych odsetek, uchylił zaskarżoną decyzję w części utrzymującej w mocy decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w [...] z dnia 21 grudnia 2020 r. znak: F-I-1769/18 w części obejmującej odmowę wypłaty wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy (pkt 1); uchylił decyzję Komendanta Wojewódzkiego Policji w [...] z dnia 21 grudnia 2020 r. znak: F-I-1769/18 w części obejmującej odmowę wypłaty wyrównania ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i dodatkowy (pkt 2); oddalił skargę w pozostałym zakresie (pkt 3).
Z uzasadnienia w/w wyroku wynika m.in., że z dniem opublikowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 (Dz. U. z 2018 r., poz. 2102), czyli z dniem 6 listopada 2018 r., część art. 115a ustawy o Policji (w brzmieniu uwzględniającym współczynnik ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop w wysokości 1/30 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym) została wyeliminowana z obrotu prawnego i nie może stanowić podstawy orzekania o wysokości tego ekwiwalentu. Oznacza to, że niekonstytucyjny przepis stracił moc obowiązującą i nie może być podstawą orzeczenia w procesie stosowania prawa niezależnie od tego, czy rozstrzygnięcie dotyczy stanu faktycznego sprzed ogłoszenia w/w orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, czy też zaistniałego po tej dacie. Sąd pierwszej instancji wskazał, że art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 14 sierpnia 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących wsparcia służb mundurowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2020 r., poz. 1610, dalej w skrócie "ustawa nowelizująca") stanowi, iż ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop wypoczynkowy lub dodatkowy za okres przed dniem 6 listopada 2018 r. ustala się na zasadach wynikających z przepisów ustawy o Policji w brzmieniu obowiązującym przed dniem 6 listopada 2018 r., a nie w wysokości wynikającej z przepisów w/w ustawy. Odwołanie się przez ustawodawcę do zasad, a nie do wysokości 1/30 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym, oznacza, że nie powtórzył on niekonstytucyjnych norm ustawy o Policji wbrew wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 i do obliczania ekwiwalentu za niewykorzystany urlop z okresu przed dniem 6 listopada 2018 r. (czyli sprzed daty publikacji w/w orzeczenia Trybunału) nie nakazał stosowania uregulowań, które utraciły moc w wyniku tego wyroku. WSA w Warszawie stwierdził, że przyjęcie za prawidłową wykładnię przepisów przejściowych zastosowaną w tej sprawie przez organ oznaczałoby zaistnienie zjawiska tzw. "wtórnej niekonstytucyjności", które polega na tym, że ustawodawca powtarza rozwiązania normatywne uznane już raz za niekonstytucyjne. Oznaczałoby to, że ustawodawca przepisami przejściowymi próbuje ograniczyć zakres stosowania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, a ponadto narusza konstytucyjną powszechną moc obowiązującą wyroków Trybunału, które wiążą również ustawodawcę. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, zasady, o których mowa w art. 9 ust. 1 ustawy nowelizującej, oznaczają konieczność wzięcia pod uwagę przy wykładni przepisu art. 115a ustawy o Policji wyroku z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15, na co wielokrotnie już zwracały uwagę wojewódzkie sądy administracyjne i Naczelny Sąd Administracyjny, jak również ustawodawca w uzasadnieniu projektu w/w nowelizacji ustawy o Policji. W konsekwencji uznać należy, że świadczeniem ekwiwalentnym za przepracowany dzień urlopu jest wynagrodzenie za jeden dzień roboczy, przy czym należy pamiętać, że przepis art. 115a ustawy o Policji odwołuje się do ostatniego uposażenia należnego policjantowi na ostatnio zajmowanym stanowisku służbowym, bez odniesienia do jakiegokolwiek okresu rozliczeniowego służby. Oznacza to, że w niniejszej sprawie ilość dni urlopu przysługującego skarżącemu za okres przed 6 listopada 2018 r. należy pomnożyć przez wysokość wynagrodzenia przysługującego mu za 1 dzień roboczy na dzień zwolnienia ze służby. Wydaje się racjonalnym posłużenie się w tym względzie aktualnie obowiązującym współczynnikiem ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop wypoczynkowy wynoszącym 1/21, albowiem przyjęta przez ustawodawcę wartość średnia została uznana za ekwiwalentną względem 1 dnia urlopu wypoczynkowego i w pełni realizuje zasadę sprawiedliwości społecznej (art. 2 Konstytucji RP). Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, organ dokona ponownego ustalenia wysokości przysługującego skarżącemu ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop według podanych zasad i określi różnicę pomiędzy kwotą wymaganą a już wypłaconą. Sąd pierwszej instancji stwierdził ponadto, że skoro skarżącemu wyliczono i wypłacono ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany czas wolny od służby (144 godziny), przysługujący mu w oparciu o art. 33 ust. 3 ustawy o Policji, w wysokości wynikającej z art. 115a tej ustawy i w brzmieniu obowiązującym w dacie zwolnienia go ze służby – niezakwestionowanym przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 30 października 2018 r. sygn. akt K 7/15 – to w konsekwencji nie było podstaw do jego wyrównania. W tej więc części obie wydane w sprawie decyzje są zgodne z prawem. W kwestii natomiast odsetek ustawowych WSA w Warszawie podzielił stanowisko organu odwoławczego, stwierdzając, że zarówno przepisy ustawy o Policji, jak i wydane na jej podstawie akty wykonawcze, nie zawierają regulacji, która przyznaje organowi Policji kompetencje do rozstrzygania w drodze decyzji administracyjnej sprawy odsetek ustawowych od niewypłaconego w terminie uposażenia i innych należności pieniężnych. Analiza różnorodnych uregulowań stosunków służbowych i zapadłego na ich tle orzecznictwa sądowego – sądów powszechnych i administracyjnych – prowadzi do wniosku, że droga administracyjna w przedmiocie dochodzenia odsetek przysługuje tam, gdzie przepis określonej pragmatyki służbowej przewiduje prawo do odsetek, a jednocześnie nie przewiduje dla ich dochodzenia drogi przed sądem powszechnym. Mając zatem na uwadze, że ustawa o Policji nie przewiduje prawa funkcjonariusza do odsetek, a niewypłacenie w terminie uposażenia funkcjonariuszowi Policji stanowi opóźnienie się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, uzasadniające na podstawie art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego żądanie odsetek przed sądem powszechnym, w sprawie właściwy pozostaje ten sąd. Prawidłowo więc organ odwoławczy w tej części uchylił decyzję organu pierwszej instancji i umorzył w tym zakresie postępowanie w pierwszej instancji.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
