Postanowienie SN z dnia 28 maja 2024 r., sygn. I CSK 2701/23
28 maja 2024 r.
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Władysław Pawlak
na posiedzeniu niejawnym 28 maja 2024 r. w Warszawie
w sprawie z powództwa E. K.
przeciwko Bankowi spółce akcyjnej w W.
o ustalenie nieważności umowy i zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej Banku spółki akcyjnej w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
z 28 lutego 2023 r., I ACa 1374/21,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
(E.C.)
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 18 listopada 2021 r. Sąd Okręgowy w Białymstoku ustalił, że umowa kredytu na cele mieszkaniowe z 3 sierpnia 2007 r. zawarta pomiędzy powódką E. K. a Bankiem.1 (poprzednikiem prawnym pozwanego Banku) jest nieważna i zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9 998,34 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się tego wyroku do dnia zapłaty, oddalając powództwo w pozostałym zakresie.
Wyrokiem z 28 lutego 2023 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku, uwzględniając częściowo apelację pozwanego, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 9 998,34 zł za jednoczesnym zaofiarowaniem przez nią zwrotu pozwanemu otrzymanej kwoty 80 000 zł albo zabezpieczeniem roszczenia o jej zwrot i oddalił powództwo w zakresie odsetek od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty, w pozostałej zaś części apelację oddalił.
Skargę kasacyjną pozwany Bank oparł na podstawie naruszenia przepisów prawa materialnego, tj.: 1) art. 385 § 2 k.c. w zw. z art. 385 § 1 k.c., poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że w świetle tych przepisów przez pojęcie „postanowienia umowy zawieranej z konsumentem" należy rozumieć całą jednostkę redakcyjną konkretnej umowy, a nie wyrażoną w tych jednostkach, dającą się wyodrębnić normę prawną regulującą zachowania stron stosunku prawnego (postanowienie umowne w znaczeniu normatywnym, a nie wyłącznie redakcyjnym), co doprowadziło do błędnego uznania, że za abuzywny należy uznać cały mechanizm przewidujący indeksację kredytu do franka szwajcarskiego (tzw. klauzulę indeksacyjną), podczas gdy wyeliminowaniu z umowy powinno podlegać co najwyżej odesłanie do tabel kursów ustalanych przez bank (tzw. klauzula kursowa); w konsekwencji błędnej wykładni wskazanych przepisów Sąd błędnie nie zastosował - w miejsce kursu tabelarycznego ustalanego przez powoda - kursu ustalonego przez Narodowy Bank Polski (konstytucyjny organ kontroli państwowej i ochrony prawa); 2) art. 385 § 2 k.c. w zw. z art. 65 § 1 i 2 k.c., art. 358 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. XLIX ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny oraz art. 41 ustawy z dnia 29 kwietnia 1936 roku - Prawo wekslowe (dalej: „prawo wekslowe”), poprzez ich niezastosowanie do spornej umowy, podczas gdy zarówno z intencji stron, charakteru umowy, a także treści tych przepisów wynika jednoznacznie, że w takim przypadku zobowiązanie powoda mogło być określone w oparciu o średni kurs Narodowego Banku Polskiego na podstawie art. 358 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. XLIX ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 roku - Przepisy wprowadzające kodeks cywilny (retrospektywne działanie tego przepisu), względnie w oparciu o przepis art. 41 prawa wekslowego; 3) art. 385 § 1 i 2 k.c. i art. 6 ust. 1 Dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (dalej: „dyrektywa 93/13”), poprzez dokonanie ich błędnej wykładni, polegającej na przyjęciu, że związanie stron umową kredytu w pozostałym zakresie po wyeliminowaniu z jej treści postanowień niedozwolonych nie jest możliwe, podczas gdy prawidłowa wykładnia tych przepisów prowadzi do wniosku, że w razie stwierdzenia abuzywności niektórych postanowień umownych, wykładnia pozostałej części umowy powinna być dokonywania z uwzględnieniem celu, jakim jest - obok utrzymania obowiązywania umowy - przywrócenie równowagi kontraktowej stron; 4) art. 385§ 2 k.c. w zw. z art. 385 § 1 k.c., poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że klauzula kursowa, stanowiąca główne świadczenie stron, nie wiąże powoda, jako że nie została sformułowana w sposób jednoznaczny, ze względu na to, że powód w chwili zawierania umowy kredytu nie mógł oszacować kwoty, którą będzie świadczył w przyszłości, gdy tymczasem tego rodzaju niepewność nie stanowi o braku jednoznaczności klauzuli, ale jest immanentnie związana z przewidzianą w umowie kredytu koniecznością przeliczenia kwoty kredytu z PLN na CHF i kwot rat kredytu z CHF na PLN. Umowa kredytu formułowała klauzulę kursową jednoznacznie, a niemożność ustalenia kwoty kredytu w chwili zawierania umowy nie wynikała z możliwości jednostronnego ustalania przez Bank tabel kursowych, ale ze zmienności kursu. Niepewność, na podstawie której Sąd Apelacyjny (w ślad za Sądem Okręgowym) uznał możliwość zastosowania w przedmiotowej sprawie art. 385 § 1 k.c. i zastosowania go do postanowień umownych określających główne świadczenia stron istniałaby również w wypadku, gdyby przewidziany w umowie kredytu kurs CHF był całkowicie niezależny od którejkolwiek ze stron (np. kurs publikowany przez NBP). Na marginesie należy wskazać, że taka niepewność istnieje również przy kredytach złotówkowych, ze względu na uzależnienie wysokości raty kredytu od wysokości stóp procentowych.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
