Wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2022 r., sygn. I OSK 1921/19
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Mariola Kowalska Sędziowie: Sędzia NSA Aleksandra Łaskarzewska (spr.) Sędzia NSA Monika Nowicka Protokolant: asystent sędziego Karolina Kubik po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2022 r. na rozprawie zdalnej w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P. F. i M. T. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 22 lutego 2019 r. sygn. akt I SA/Wa 1841/18 w sprawie ze skargi P. F. i M. T. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 lipca 2018 r. nr GZ.gn.613.29.2016 w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 22 lutego 2019 r. oddalił skargę P. F. i M. T. na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 lipca 2018 r. nr GZ.gn.613.29.2016 w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności decyzji.
W uzasadnieniu wyroku Sąd I instancji przyjął następujące okoliczności faktyczne i prawne.
Orzeczeniem z 8 czerwca 1949 r. Wojewódzka Komisja Ziemska przy Wojewodzie Krakowskim unieważniła dokument nadania ziemi z 8 sierpnia 1945 r. nr 4884, którym Powiatowy Urząd Ziemski w T. przydzielił S. R. nieruchomość poniemiecką o powierzchni 1,32 ha, położoną w S. przy ul. [...], objętą l.w.h. [...].
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po rozpoznaniu wniosków M. T. i P. F. (działającego wówczas w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik H. F.) z 16 maja 2013 r., decyzją z 5 maja 2016 r. odmówił stwierdzenia nieważności orzeczenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z 30 listopada 1949 r. oraz utrzymanego nim w mocy orzeczenia Wojewódzkiej Komisji Ziemskiej przy Wojewodzie Krakowskim z dnia 8 czerwca 1949 r.
Decyzją z 24 lipca 2018 r. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, po rozpatrzeniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonego przez P. F., działającego w imieniu własnym oraz jako pełnomocnik M. T., utrzymał w mocy własną decyzję z 5 maja 2016 r. Organ odwoławczy wyjaśnił, że orzeczenie Wojewódzkiej Komisji Ziemskiej przy Wojewodzie Krakowskim z 8 czerwca 1949 r. unieważniające dokument nadania ziemi z 8 sierpnia 1945 r. zostało oparte na art. 101 pkt 1 lit. b rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca 1928 r. o postępowaniu administracyjnem (Dz. U. Nr 36, poz. 341). Zgodnie z tym przepisem władza nadzorcza, a gdy chodzi o decyzję władzy naczelnej - ta władza, mogła uchylić z urzędu lub na wniosek osoby interesowanej, jako nieważną, każdą decyzję, która wydana została bez jakiejkolwiek podstawy prawnej, przy czym pojęcie to obejmowało również wydanie decyzji rażąco naruszającej prawo. Orzeczenie z 8 czerwca 1949 r. jako przyczynę wyeliminowania ostatecznej decyzji administracyjnej, tj. dokumentu nadania ziemi, wskazało, że istniejące w ramach nadanego gospodarstwa budynki o dużej pojemności nadawały się do założenia i prowadzenia w nich gospodarki hodowlanej przez właściwą instytucję. Obiekty te z punktu widzenia interesu państwowego nie nadawały się zatem do nadziału na rzecz jednostki (tj. do gospodarczego wykorzystywania przez jednego rolnika). Ponadto organ powołał przepis § 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r. w sprawie wykonania dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. Nr 10, poz. 51). Zgodnie z tym przepisem do korzystania z reformy rolnej uprawnieni byli ci bezrolni robotnicy i pracownicy rolni oraz drobni dzierżawcy, którzy prowadzili samodzielne gospodarstwa, a praca na roli stanowiła dla nich zawód, dający główne źródło utrzymania. Tymczasem S. R. posiadał inny zawód (tj. zawód mierniczego), dający mu główne źródło utrzymania. Okoliczność ta znajduje potwierdzenie w istniejącym materiale dowodowym, m.in. w piśmie Państwowego Urzędu Repatriacyjnego z 13 października 1949 r., czy też w piśmie Urzędu Wojewódzkiego Krakowskiego z 14 października 1949 r. Również sam S. R. w piśmie z 7 sierpnia 1949 r. wskazał, że od wielu lat wykonuje prace pomiarowe, m.in. na zlecenie urzędów wojewódzkich w Krakowie i Rzeszowie. Zdaniem organu odwoławczego, dokumenty te jednoznacznie świadczą o tym, że S. R. nie był osobą uprawnioną do korzystania z reformy rolnej. W tym zakresie nie doszło więc do rażącego naruszenia prawa. Minister stanął na stanowisku, że uchybieniem proceduralnym orzeczenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z 30 listopada 1949 r. było powołanie się na podstawę prawną art. 12 dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej, regulującego kwestię norm obszarowych nowoutworzonych gospodarstw. Tymczasem właściwą podstawą unieważnienia dokumentu nadania ziemi z 8 sierpnia 1945 r. nie były przekroczone normy obszarowe, lecz okoliczność, że S. R. nie był osobą uprawnioną do korzystania z reformy rolnej (tj. § 3 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych z dnia 1 marca 1945 r.). Jednakże przy badaniu, czy orzeczenie to dotknięte jest wadą powodującą jego nieważność, istotne jest nie samo powołanie się na określony przepis, ale to, że w świetle stanu faktycznego i prawnego istniejącego w dniu wydania tego orzeczenia istniały podstawy do wydania rozstrzygnięcia o treści, jakie to orzeczenie zawiera. Nie jest więc to uchybienie rażące.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
