Postanowienie SN z dnia 4 grudnia 2023 r., sygn. I CSK 207/23
Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:
SSN Kamil Zaradkiewicz
na posiedzeniu niejawnym 4 grudnia 2023 r. w Warszawie,
w sprawie z powództwa E.J.
przeciwko B. spółce akcyjnej w W.
o zapłatę,
na skutek skargi kasacyjnej B. spółki akcyjnej w W.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie
z 13 września 2022 r., I ACa 420/22,
1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2) oddala wniosek powódki E.J. o zasądzenie
kosztów postępowania kasacyjnego.
UZASADNIENIE
Wyrokiem z 13 września 2022 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w sprawie z powództwa E.J. przeciwko B. spółce akcyjnej w W. o zapłatę na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z 28 grudnia 2021 r., oddalił apelację i rozstrzygnął o kosztach postępowania apelacyjnego.
Skargę kasacyjną na powyższe orzeczenie wniosła strona pozwana, zaskarżając je w całości. Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 13 września 2022 r. w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu w Szczecinie, jak również (ewentualnie) o uchylenie w części tj. w zakresie pkt 1, 2 i 3 wyroku sądu I instancji tj. wyroku Sądu Okręgowego w Koszalinie z 28 grudnia 2021 r., a w konsekwencji przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu w Koszalinie. Skarżąca wniosła o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, z powodu istnienia okoliczności wymienionych w art. 398 § 1 pkt 1) oraz pkt 2) k.p.c. Podniosła, że w sprawie występują istotne zagadnienia prawne: 1) czy w odniesieniu do przesłanek „kształtowania praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy” z art 385 § 1 k.c. w zw. z treścią art. 385 k.c. w ramach sporów powstałych na tle umów kredytu powiązanych z walutą obcą (tzw. umów kredytów denominowanych albo umów kredytów indeksowanych) dokonując oceny spełnienia tychże przesłanek w ramach konkretnej sprawy należy brać pod rozwagę powszechne zasady i standardy informowania konsumentów o ich prawach i obowiązkach, które były przyjęte jako zwyczaj i obowiązywały w chwili zawarcia umowy kredytu? Tym samym, czy w przypadku, jeżeli konsument został poinformowany o charakterze umowy kredytu powiązanej z walutą obcą (umowy denominowanej albo umowy indeksowanej) w sposób odpowiadający standardom rynkowym z chwili zawarcia umowy kredytu, to nie jest możliwym stwierdzenie, iż umowa kredytu lub regulamin do takiej umowy zawiera postanowienia niedozwolone, oceniane z perspektywy świadomości konsumenta co do skutków zawieranej umowy? Jak również czy niespełnienie jakichkolwiek obowiązków informacyjnych jest od razu równoznaczne ze spełnieniem przesłanek z art 385 § 1 k.c. 2) czy w świetle oceny spełnienia przesłanek „kształtowania praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy’'’ oraz „braku indywidualnego uzgodnienia postanowienia umowy’' z art. 385 § 1 k.c. w ramach sporów powstałych na tle umów kredytu powiązanych z walutą obcą (tzw. umów kredytów denominowanych albo umów kredytów indeksowanych) dokonując oceny spełnienia tychże przesłanek, sąd rozpoznający tego typu sprawę powinien brać pod uwagę fakt, iż z uwagi na powszechność sporów na tle umów kredytów powiązanych z walutą obcą treść zeznań konsumentów powinna w każdym przypadku być zestawiana z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy oraz okolicznościami związanymi z wykonywaniem konkretnej umowy kredytowej przez strony do czasu zakwestionowania jej ważności przez konsumenta?, 3) czy w przypadku, jeżeli w ramach sporu powstałego na tle umowy kredytu powiązanej z walutą obcą (tzw. umowy kredytu denominowanego albo umowy kredytu indeksowanego) w ramach oceny przesłanki „kształtowania praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy" z art 385' § 1 k.c. w zw. z treścią art. 385 k.c. konsument wskazuje, iż rażące naruszenie jego interesów wiąże wyłącznie z faktem wzrostu kursu waluty obcej, co nastąpiło już po zawarciu umowy, ocenić należy, iż w takiej sytuacji nie istnieją podstawy do uznania konkretnych postanowień umowy kredytu bądź regulaminu za niedozwolone w rozumieniu art 385 § 1 k.c., a tym samym powództwo w tego typu sprawie powinno zostać oddalone z uwagi na błędną podstawę roszczenia konsumenta?, 4) czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że taką umowę należy utrzymać w mocy z uwagi na fakt, iż za okres od dnia zawarcia umowy kredytu do dnia 24 stycznia 2009 roku strony takiej umowy mogą rozliczyć wzajemne roszczenia w ramach instytucji nienależytego wykonania umowy z art. 471 k.c., zaś w okresie od dnia 24 stycznia 2009 roku każda umowa kredytu powiązanego z walutą obcą może być realizowana bezpośrednio w walucie obcej z uwagi na treść art. 358 § 1 i § 2 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 24 stycznia 2009 roku?, 5) czy w razie uznania, że postanowienie umowy kredytu denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie wiąże konsumenta, możliwe jest przyjęcie, że taką umowę należy utrzymać w mocy z uwagi na fakt, iż także w okresie przed dniem 24 stycznia 2009 roku, kiedy to nastąpiła nowelizacja art. 358 § 1 i § 2 k.c., powszechnie przyjętym było stosowanie do przeliczeń walutowych kursu średniego NBP, a tym samym zastosowanie kursu średniego NBP w ramach przeliczeń walutowych przed dniem 24 stycznia 2009 roku było zgodne z treścią art. 56 k.c.?, 6) czy przesłanka „kształtowania praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy” z art 385 § 1 k.c. w zw. z treścią art. 385 k.c. w ramach sporów powstałych na tle umów kredytu powiązanych z walutą obcą (tzw. umów kredytów denominowanych) zostaje spełniona w sytuacji, w której konsument oświadcza, iż w momencie zawierania umowy kredytu nie miał woli negocjowania postanowień umowy, czy też w takiej sytuacji - w świetle takiego oświadczenia konsumenta - należy uznać, iż akceptacja przez kredytobiorcę wzorca umownego przedstawionego przez przedsiębiorcę, wyrażająca się w oświadczeniu konsumenta o braku woli negocjacji umowy - powoduje, iż konsument nie może w przyszłości powoływać się na okoliczność „braku negocjowania postanowień umowy” przy ocenie powyżej wskazanych przesłanek z art 385' § 1 k.c.?, 7) czy, zgodnie z treścią art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 405 k.c., w razie uznania, iż umowa kredytu, - na mocy, której to umowy zgodnie z jej treścią, zaciągnięty kredyt mógł być od momentu zawarcia takiej umowy spłacany i wypłacony bezpośrednio w walucie obcej - bez postanowień odnoszących się do sposobu określania kursu waluty, nie może być dalej wykonywana jak również, iż miejsca tych postanowień nie może zająć inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów, a kredytodawca powinien zwrócić kredytobiorcy kwoty spłaconych rat, które zostały objęte żądaniem pozwu, to czy w przypadku, gdy spłaty były realizowane przez kredytobiorcę bezpośrednio w walucie kredytu, za pośrednictwem konta walutowego, świadczenie zwrotne kredytodawcy, które w wyroku zostało określone w walucie obcej, powinno nastąpić jednorazowo zbiorczo w walucie obcej zgodnie z treścią wyroku, czy w związku z faktem, iż spłaty kredytobiorcy bezpośrednio w walucie obcej odbywały się w okresie, w którym kurs waluty ulegał wahaniom, świadczenie zwrotne kredytodawcy powinno ulegać waloryzacji poprzez pomniejszenie tej kwoty i powinno zostać wypłacone w walucie PŁN przy zastosowaniu kursu średniego NBP, z dnia płatności danej raty przez kredytobiorcę? A jeżeli nie, to w czy w przypadku zwrotu zbiorczo, jednorazowo wszystkich rat bezpośrednio w walucie obcej zgodnie z treścią wyroku, w przypadku wzrostu kursu waluty w okresie pomiędzy poszczególnymi świadczeniami kredytobiorcy, a jednorazowym świadczeniem zwrotnym kredytodawcy, po stronie kredytobiorcy powstanie nadmierne wzbogacenie wynikające z faktu, iż otrzymana waluta obca od kredytodawcy w przeliczeniu na PLN przedstawia wyższą wartość niż ta, która posłużyła do spłaty poszczególnych rat przez kredytobiorcę?
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
