Wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2023 r., sygn. II CSKP 881/22

Art. 5 k.c. zawierający klauzulę generalną odsyłającą do zasad współżycia społecznego reguluje problematykę nadużycia prawa w znaczeniu podmiotowym. Istotą tej konstrukcji jest to, że jednostce przysługuje określone prawo, ale sposób jego wykonania stanowi nadużycie. Inaczej mówiąc, podmiotowi uprawnionemu przysługuje uprawnienie materialno-prawne, ale jego wykonanie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa. Klauzula ma charakter obronny, a nie zaczepny (ofensywny). Strona skarżąca kasacyjnie zbyt dowolnie podchodzi do tego, że dopuściła się uchybień proceduralnych związanych z wypowiedzeniem umowy. Przyjmowanie, że mimo występujących drobnych uchybień doszło do skutecznego wypowiedzenia stanowi próbę marginalizacji zaniedbań przy wypowiadaniu umów. Działania kredytodawcy na rzecz wymuszenia określonej reakcji kredytobiorcy w postaci zaskakiwania lub ponagleń mogą być potraktowane w kategorii klauzul niedozwolonych jako działań sprzecznych z dobrymi obyczajami, lub zasadami współżycia społecznego. Dążenie do obrony dłużnika za pomocą argumentacji o nagłym charakterze wypowiedzenia jest nietrafne. Stopień wykorzystania tej konstrukcji zależy od wielu czynników, w tym sposobu ukształtowania przepisu zawierającego klauzulę jako samodzielnej podstawy lub w powiązaniu z inną przesłanką, jej usytuowania w tekście i charakteru samej regulacji. Sposób konkretyzowania zarzucanego naruszenia art. 5 k.c. budzi zastrzeżenia, chociażby z punktu widzenia braku przejrzystości co do jego stosowania i merytorycznej zawartości.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

Pierwszy Prezes SN Małgorzata Manowska (przewodniczący) ‎SSN Beata Janiszewska ‎SSN Robert Stefanicki (sprawozdawca)

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym 12 kwietnia 2023 r. w Warszawie, ‎skargi kasacyjnej P. w W. ‎od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie ‎z 13 sierpnia 2020 r., V ACa 822/19, ‎w sprawie z powództwa P. w W. ‎przeciwko R. P. ‎o zapłatę,

Treści dostępne dla abonentów IFK Platformy Księgowych i Kadrowych

Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

• Codzienne aktualności prawne
• Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
• Bogatą bibliotekę materiałów wideo
• Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty

Zamów teraz Masz już konto? Zaloguj się