Postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2023 r., sygn. II USK 243/22
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Renata Żywicka
w sprawie z odwołania A. G.
przeciwko Prezesowi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Olsztynie - Likwidatorowi Funduszu Alimentacyjnego
o umorzenie należności z funduszu alimentacyjnego z tytułu wypłaty świadczeń oraz 5% opłaty na pokrycie kosztów związanych z działalnością funduszu,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 24 stycznia 2023 r.,
skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
z dnia 9 grudnia 2021 r., sygn. akt III AUa 354/21,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2. odstępuje od obciążenia skarżącego kosztami postępowania kasacyjnego pozwanego;
3. przyznaje radcy prawnemu K. B. kwotę 240 zł (dwieście czterdzieści złotych) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej w postępowaniu kasacyjnym powiększoną o stawkę podatku od towarów i usług.
UZASADNIENIE
Sąd Apelacyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 9 grudnia 2021 r. w sprawie z odwołania A. G. od decyzji Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w Olsztynie - Likwidatora Funduszu A. w przedmiocie umorzenia należności z funduszu alimentacyjnego z tytułu wypłaty świadczeń oraz 5% opłaty na pokrycie kosztów związanych z działalnością funduszu, w punkcie I oddalił apelację odwołującego się i apelację organu od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 6 listopada 2020 r., (którym zmieniono zaskarżoną decyzję w ten sposób, że umorzono należności likwidowanego Funduszu A. z tytułu wypłaty świadczeń z Funduszu A. oraz 5% opłaty na pokrycie kosztów związanych z działalnością funduszu w kwocie 10 500 zł, a w pozostałej części oddalono odwołanie), a w punkcie II zasądził wynagrodzenie pełnomocnikowi z urzędu, reprezentującemu odwołującego się w postępowaniu apelacyjnym.
Od powyższego wyroku Sądu Apelacyjnego skargę kasacyjną wywiódł odwołujący się. Skarżący zaskarżył wyrok w części, w jakiej jest on zawarty w punkcie w pkt I wyroku Sądu Apelacyjnego. Wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w części w jakiej jest on zawarty w punkcie I i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego. Jednocześnie reprezentujący odwołującego się pełnomocnik z urzędu wniósł o zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu. Zaskarżanemu wyrokowi skarżący zarzucił naruszenie prawa materialnego: 1) art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2022 r., poz. 615 ze zm.; dalej: ustawa o świadczeniach rodzinnych), przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że zobowiązany nie jest w stanie jednorazowo spłacić swoich zobowiązań z uwagi na ich wysokość, jednak posiada realne możliwości stopniowej spłaty należności, w sytuacji gdy w odniesieniu do 50% umorzonej należności Sąd (zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji) musiał przyjąć w tym samym stanie faktycznym, że stopniowa spłata jest niemożliwa; 2) art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że częściowe umorzenie jest możliwe i uzasadnione tym, że dalsza egzekucja należności funduszu w pełnej wysokości pozbawiłaby odwołującego się możliwości zaspokojenia zupełnie podstawowych jego potrzeb, podczas gdy egzekucja niepełnej należności będzie miała taki sam skutek, argumentacja Sądu w tym zakresie jest nielogiczna i wewnętrznie sprzeczna, jeżeli dalsza egzekucja całej należności pozbawiłaby odwołującego się możliwości zaspokojenia zupełnie podstawowych jego potrzeb, to taki sam skutek będzie wynikał z egzekucji części należności; 3) art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że powstałe po stronie skarżącego zadłużenie wobec likwidowanego funduszu alimentacyjnego nie powstało nagle, ale wynika z wieloletniego nieregulowania należności, w sytuacji gdy ustawa nie przewiduje takiej przesłanki; 4) art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że argumentem przemawiającym za (w tym wypadku częściowym) nieumorzeniem należności jest fakt, że zobowiązany nie próbował wykorzystać „ulgi” w spłacie należności w formie układu ratalnego i nie dokonywał również dobrowolnych wpłat na konto funduszu, w sytuacji gdy takie przesłanki nie wynikają z brzmienia omawianego przepisu, nadto przeczą celowi regulacji dotyczącej bieżącej sytuacji zobowiązanego; 5) art. 68 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, przez błędną wykładnię polegającą na przyjęciu, że przesłanką odmowy umorzenia jest okoliczność, że nie można z całą stanowczością stwierdzić, że w realiach sprawy brak jest jakichkolwiek perspektyw poprawy w przyszłości sytuacji zdrowotnej, jak i szczególnie ekonomicznej, wnioskodawcy, podczas gdy w żadnej tego typu sprawie nie da się z całą stanowczością stwierdzić, że brak jest jakichkolwiek perspektyw poprawy w przyszłości, co w praktyce prowadzi do wniosku, że ta pozaustawowa przesłanka mająca uzasadniać odmowę umorzenia (w tym wypadku częściowego) należności, uniemożliwia de facto w praktyce orzekanie o umorzeniu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
