Postanowienie SN z dnia 5 marca 2021 r., sygn. II CSKP 117/21
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Krzysztof Strzelczyk (przewodniczący)
SSN Władysław Pawlak
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Centrum […] Ż. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł.
przeciwko Gminie O.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 marca 2021 r.,
skargi kasacyjnej strony powodowej
od postanowienia Sądu Apelacyjnego w [...]
z dnia 15 maja 2019 r., sygn. akt I ACa [...],
uchyla zaskarżone postanowienie pozostawiając rozstrzygniecie o kosztach postępowania kasacyjnego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.
UZASADNIENIE
Powód Centrum […] „Ż.” spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Ł. w pozwie z 6 marca 2017 r. wniósł o zasądzenie od Gminy O. kwoty 162.198,67 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 lutego 2017 r. i kwoty 165.242,99 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 1 marca 2017 r., jako równowartości dotacji oświatowej należnej mu na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1943, obecnie tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1327, dalej - u.s.o.), o którą wystąpił z zachowaniem terminu ustawowego i która nie została mu wypłacona.
Pozwana Gmina O. wniosła o odrzucenie pozwu z uwagi na niedopuszczalność drogi sądowej albo o oddalenie powództwa.
Wyrokiem z 5 kwietnia 2018 r. Sąd Okręgowy w Ł. uwzględnił powództwo w całości.
Postanowieniem z 15 maja 2019 r., wydanym na skutek apelacji pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego z 5 kwietnia 2018 r., Sąd Apelacyjny w […] uchylił ten wyrok i odrzucił pozew.
Sąd Apelacyjny stwierdził, że droga postępowania przed sądem powszechnym jest dopuszczalna w sprawie, która ma charakter cywilny w rozumieniu art. 1 i art. 2 § 1 i 3 k.p.c., gdy ustawodawca nie przekaże jej do rozpoznania innemu organowi lub sądowi. Stosownie do art. 199 k.p.c. sąd powszechny musi też przyjąć swoją właściwość w sprawie, w której organ administracji i sąd administracyjny uznały się za niewłaściwe. W niniejszej sprawie powód dochodzi zasądzenia równowartości dotacji oświatowej, którą - jak twierdzi - pozwana powinna mu wypłacić stosownie do art. 90 ust. 3 u.s.o. w terminie do 30 stycznia 2017 r., czego nie uczyniła. Przewidziana w powołanym przepisie dotacja oświatowa nie ma charakteru świadczenia ze stosunku cywilnoprawnego, a czynności, które powinna podjąć pozwana w celu weryfikacji, czy powód spełnia warunki do jej uzyskania i jaka ma być jej wysokość, mają charakter czynności z zakresu administracji publicznej, o których jest mowa w art. 3 § 2 pkt 4 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz.U. z 2019 r., poz. 2325; dalej - p.p.s.a.). W orzecznictwie sądów powszechnych i sądów administracyjnych przez pewien czas istniały rozbieżności co do tego, na jakiej drodze ochrony prawnej ubiegający się o dotacje miał wykazywać, że jest mu ona należna, gdy gmina, do której wystąpi o ustalenie wysokości i wypłacenie dotacji nie uwzględniła jego żądania. Z uwagi na stanowisko sądów administracyjnych, które odrzucały skargi na czynności gmin polegające na odmowie ustalenia i wypłacenia dotacji, sądy powszechne uznawały swoją właściwość co do żądań zasądzenia kwot odpowiadających niewypłaconym dotacjom. Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty została znowelizowana ustawą z 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 1010; dalej – ustawa nowelizująca z 2016 r.). W art. 90 ust. 11 u.s.o., dodanym z mocą od 1 stycznia 2017 r., ustawodawca jedynie potwierdził, że przyznanie dotacji na podstawie art. 90 ust. 1a-8 u.s.o. stanowi czynność z zakresu administracji publicznej, o której mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a., a ocena jej legalności należy do sądu administracyjnego. Już zatem w chwili wytoczenia powództwa w niniejszej sprawie droga sądowa nie była w niej dopuszczalna, a skoro brak przesłanki procesowej w postaci dopuszczalności drogi sądowej miał charakter pierwotny, to uzasadniał uchylenie zaskarżonego wyroku i odrzucenie pozwu.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
