Postanowienie SN z dnia 22 marca 2022 r., sygn. I UZ 42/21
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Bohdan Bieniek
SSN Krzysztof Rączka
w sprawie z odwołania K. K.
przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno - Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W.
o wysokość emerytury policyjnej i o wysokość policyjnej renty inwalidzkiej,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w dniu 22 marca 2022 r.,
zażalenia ubezpieczonego na wyrok Sądu Apelacyjnego w (…)
z dnia 7 października 2021 r., sygn. akt III AUa (…),
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu w (…) do rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania zażaleniowego.
UZASADNIENIE
Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (pozwany) decyzjami z 31 maja 2017 r., na podstawie art. 15c i art. 22a w związku z art. 32 ust. 1 pkt 1 ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy oraz otrzymane informacje z IPN, ponownie ustalił wysokość policyjnej emerytury K. K. od 1 października 2017 r., ograniczając świadczenie do przeciętnej emerytury oraz ponownie ustalił wysokość policyjnej renty inwalidzkiej.
Sąd Okręgowy w Ł. wyrokiem z 29 grudnia 2020 r. zmienił zaskarżone decyzje i zobowiązał pozwanego do przeliczenia policyjnej emerytury oraz policyjnej renty inwalidzkiej K. K. z pominięciem art. 15c ust. 1, 2 i 3 oraz art. 22a ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy. Wnioskodawca (ur. w 1951 r.) od 16 lipca 1979 r. pełnił służbę w Milicji Obywatelskiej, w Wydziale IV Służby Bezpieczeństwa, następnie w Wydziale VI SB, a później w Wydziale Śledczym SB. Od 1 lutego 2005 r. nabył prawo do policyjnej emerytury oraz do policyjnej renty inwalidzkiej. Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu na podstawie zapisów znajdujących się w aktach osobowych, sporządził informację o przebiegu służby i poinformował, że odwołujący w okresie od 16 lipca 1979 r. do 1 lutego 1990 r. pełnił służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…). Sąd Okręgowy stwierdził, że w sprawie okolicznością sporną nie jest stan faktyczny ani stan prawny, jaki został zastosowany przez organ rentowy, ale ocena zgodności zastosowanych przepisów z Konstytucją RP, jak również wiążącymi umowami międzynarodowymi. Sąd nie podjął się oceny zgodności z ustawą zasadniczą zmiany prawa od 1 stycznia 2017 r. wprowadzonej ustawą z 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…). Na dzień wyrokowania w tej sprawie Trybunał Konstytucyjny nie zajął stanowiska. Sąd dokonał natomiast oceny zgodności zastosowanych przez organ rentowy przepisów z prawem unijnym. W tym zakresie wskazał m.in., że decyzje zostały wydane na podstawie ustawy sprzecznej z zasadami i podstawowymi prawami Unii Europejskiej. Organ rentowy nie ujawnił, żadnych dowodów przestępczej działalności wnioskodawcy. Zarzut bycia uczestnikiem bezprawia poprzez służbę na rzecz totalitarnego państwa czyniony jest w sposób zbiorowy, bez badania indywidualnej winy i popełnionych czynów, a to prowadzi do naruszenia godności wnioskodawcy. Ustawa wykluczając z systemu praw wnioskodawcę, w oparciu o winę zbiorową, zaprzecza realności jego praw podstawowych w Unii Europejskiej. Przyjęty mechanizm pomijania okresów służby nie jest znany w powszechnym systemie emerytalnym. Prawo do świadczenia ma charakter indywidualny i ubezpieczony nie może być dyskryminowany. Ustawa wprowadziła pozasądową zbiorową odpowiedzialność za nieokreślony czyn. Traktuje funkcjonariuszy takich jak wnioskodawca gorzej niż tych, którzy na skutek skazania za przestępstwo utracili prawo do emerytury lub renty mundurowej. Prawa emerytalne zalicza się do osobistych dóbr majątkowych o takim charakterze. Ustawa z 2016 r. jawnie narusza art. 1 Protokołu nr 1 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz art. 17 KPP w związku z art. 6 TUE, ponieważ w sposób arbitralny obniża emerytury i renty funkcjonariuszy do poziomu, którego nie można zaakceptować i uzasadnić dążeniem do jakiegokolwiek słusznego celu leżącego w interesie publicznym. Ingerencja państwa polskiego w uzyskane przez nich prawo do emerytury i renty – prawo własności – w rzeczywistości oznacza zastosowanie zbiorowej kary i represji politycznej za to, że w przeszłości byli oni zatrudnieni w byłych organach bezpieczeństwa państwa. Ustawa działa bez rozróżnienia pomiędzy funkcjonariuszami, którzy w rzeczywistości dopuścili się czynów przestępczych lub dławili demokratyczną opozycję oraz tymi, którzy jedynie należeli do personelu technicznego. Obywatelstwo Unii, którego rdzeniem są prawa podstawowe, nie może oznaczać, iż obywatele Unii podlegają różnej ochronie w zakresie praw podstawowych, a prawa te nie mają charakteru powszechnego (…). Sąd krajowy ma obowiązek stosowania praw podstawowych UE z pierwszeństwem ich stosowania przed prawem krajowym. Niezależna i skuteczna kontrola sądowa, w tym kontrola poszanowania praw podstawowych jest nadrzędnym obowiązkiem sądu krajowego. Mając to na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżone decyzje i nakazał pominięcie wskazanych w sentencji wyroku przepisów, co oznacza konieczność przeliczenia emerytury i renty według zasad uprzednio obowiązujących.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
