Postanowienie SN z dnia 15 listopada 2022 r., sygn. I CSK 2909/22

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Marta Romańska

w sprawie z powództwa P. Ł. i K. S.
‎przeciwko Bank spółce akcyjnej w W.
‎o zapłatę,
‎na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 listopada 2022 r.,
‎na skutek skargi kasacyjnej pozwanego

od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie
‎z dnia 22 listopada 2021 r., sygn. akt V ACa 662/21,

1) odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;

2) zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 2.700 (dwa tysiące siedemset) zł tytułem kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności
‎w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona (art. 398⁹ § 1 k.p.c.). Obowiązkiem skarżącego jest sformułowanie i uzasadnienie wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania w nawiązaniu do powyższych przesłanek, a rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego
‎w kwestii przyjęcia bądź odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania wynika z oceny, czy okoliczności powołane przez skarżącego odpowiadają tym,
‎o których jest mowa w art. 398⁹ § 1 k.p.c.

Pozwany wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania z powołaniem się występowanie w sprawie zagadnień prawnych, które przedstawił jako pytania: „1. Czy sankcja nieważności umowy kredytu waloryzowanego kursem waluty obcej zastosowana przez Sąd w sytuacji, w której stwierdzenie abuzywności dotyczy jedynie klauzuli obejmującej przeliczenie rat kredytu z waluty obcej na PLN przy utrzymaniu w mocy pozostałych klauzul waloryzacyjnych, w szczególności klauzul, dotyczącej przeliczenia salda kredytu, nie jest zbyt daleko idąca i sprzeczna‎z prawem, w szczególności sprzeczna z treścią przepisu art. 358 § 2 k.c. a także‎z zasadą równości, pewności prawa i zasadą trwałości umów? 2. W jakim zakresie Sądy powinny brać pod uwagę konieczność zachowania równowagi pomiędzy wagą naruszenia i jej potencjalnymi skutkami, a konsekwencjami dla obu stron przyjętego przez Sąd rozwiązania, w szczególności w kontekście zasady równości prawa, proporcjonalności - adekwatności konsekwencji dla stron do rzeczywistych zarzucanych bankowi naruszeń, zgodności z zasadami współżycia społecznego,‎i jakie normy kolizyjne powinien stosować Sąd pomiędzy charakterem represyjnym orzeczenia wobec przedsiębiorcy, a zasadę proporcjonalności? 3. Jak dotkliwa powinna być represyjna (odstraszająca) funkcja orzeczenia, w sytuacji stwierdzenia w konkretnym przypadku, że: a) kredytobiorca mógł spłacać raty kredytu bezpośrednio w walucie Indeksacji tj. bez zastosowania kursów pochodzących‎z Tabeli Kursowej Banku lub b) analogiczny kredyt pozbawiony ryzyka walutowego (i kwestionowanych klauzul) byłby dla kredytobiorcy finansowo mniej niekorzystny lub porównywalny w porównaniu z kredytem zlotowym, lub c) saldo kredytu w CHF w dniu wypłaty kredytu (lub wszystkich jego transz) okazało się niższe‎w przykładowej dacie wskazywanej przez Bank (kurs kupna)? 4. Czy sposób, w jaki postanowienie umowne było stosowane (wykonywane), już po zawarciu stosunku prawnego, może mieć znaczenie dowodowe, tzn. służyć wykazaniu tezy o braku niedozwolonego charakteru (abuzywności) postanowień waloryzacyjnych według stanu na dzień zawarcia umowy bądź braku nieważności postanowień waloryzacyjnych lub braku nieważności Umowy (w szczególności w zakresie naruszenia zasad współżycia społecznego)? 5. Czy w toku (1) kontroli incydentalnej abuzywności postanowień umowy, pod kątem ich jednoznaczności, zgodności z dobrymi obyczajami oraz występowania rażącego naruszenia interesu konsumenta, jak również przy (2) ocenie ewentualnych skutków abuzywności,‎w kontekście zasad proporcjonalności, równości i pewności prawa wynikających‎z Konstytucji oraz celów Dyrektywy 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich i polskich przepisów implementujących Dyrektywę 93/13, oraz (3) ocenie nieważności całej Umowy lub nieważności umownych postanowień waloryzacyjnych - Sąd ma obowiązek brania pod uwagę indywidualnych okoliczności dotyczących danego stosunku prawnego,‎w szczególności: a) wiedzy i doświadczenia kredytobiorcy na dzień zawarcia umowy oraz świadomości w zakresie możliwych ryzyk związanych z zawieraną umową, w tym również informacji przekazanych na ten temat przez przedsiębiorcę-kredytodawcę; b) faktycznej alternatywy dla kredytobiorcy na dzień zawarcia umowy, gdyby chciał zawrzeć umowę bez kwestionowanych postanowień‎i całościowego wpływu, jaki ich wprowadzenie do umowy miało na interes konsumenta? 6. Czy określenie >>niedozwolone postanowienia umowne<<‎w rozumieniu art. 385§ 1 k.c. dotyczy określonych przez strony umowy norm postępowania - czy też przeciwnie, wyodrębnione redakcyjnie fragmenty tekstu umowy? 7. Czy norma zawarta w umowie kredytu Indeksowanego (waloryzowanego) do kursu waluty obcej, regulująca odesłanie do konkretnego źródła pochodzenia kursu walutowego, stanowi normę regulującą główne świadczenia stron w rozumieniu art. 385 § 1 k.c. oraz czy norma ta należy do essentialla negotii umowy kredytu? 8. Czy stwierdzenie przez Sąd niezwiązania konsumenta normą zawartą w umowie kredytu indeksowanego (waloryzowanego) do kursu waluty obcej, regulującą odesłanie do konkretnego źródła pochodzenia kursu walutowego (kursu kupna i sprzedaży, tzw. klauzula spreadu), skutkuje również niezwiązaniem konsumenta normą, zgodnie z którą wartość wzajemnych świadczeń uzależniona jest od kursu waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka) oraz czy niezwiązanie konsumenta klauzulą ryzyka skutkuje upadkiem umowy? 9. Czy‎w przypadku stwierdzenia przez Sąd niezwiązania konsumenta normą zawartą‎w umowie kredytu indeksowanego (waloryzowanego) do kursu waluty obcej, regulującą odesłanie do konkretnego źródła pochodzenia kursu walutowego (kursu kupna i sprzedaży, tzw. klauzula spreadu), przy jednoczesnym stwierdzeniu, że konsument jest związany normą, zgodnie z którą wartość wzajemnych świadczeń uzależniona jest od kursu waluty obcej (tzw. klauzula ryzyka), skutkuje koniecznością dokonania wykładni postanowień umowy z pominięciem klauzuli spreadu, natomiast z wykorzystaniem przepisów dyspozytywnych w brzmieniu aktualnym na dzień zamknięcia rozprawy, w szczególności art. 358 § 2 k.c. oraz stwierdzeniem, że umowa podlega wykonaniu, z wykorzystaniem do przeliczeń kursu średniego waluty indeksacji publikowanego przez Narodowy Bank Polski, aktualnego na dzień danej operacji finansowej? 10. Czy w świetle celów‎art. 385 k.c. oraz Dyrektywy 93/13 dopuszczalne jest stwierdzenie upadku umowy kredytu, w oparciu o stwierdzenie niedozwolonego charakteru w rozumieniu art. 385 k.c. (abuzywność) części jej postanowień, dotyczących indeksacji (waloryzacji) kredytu do waluty obcej, jeżeli skutkuje to obiektywnie niekorzystnymi skutkami dla konsumenta, bez względu na wolę konsumenta w tym zakresie?

Treści dostępne dla abonentów IFK Platformy Księgowych i Kadrowych

Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych

• Codzienne aktualności prawne
• Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
• Bogatą bibliotekę materiałów wideo
• Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty

Zamów teraz Masz już konto? Zaloguj się