Wyrok SN z dnia 13 kwietnia 2022 r., sygn. I NSNc 52/21
Jeżeli wydano prawomocne orzeczenie sądowe na podstawie niekonstytucyjnego aktu normatywnego, to jedynie w procedurze z art. 4011 k.p.c. może nastąpić uchylenie tego orzeczenia. Jeżeli nie zażądano wznowienia postępowania, nie można skutku właściwego temu postępowaniu osiągnąć za pomocą innych instrumentów procesowych czy materialnoprawnych.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marek Dobrowolski (przewodniczący, uzasadnienie)
SSN Grzegorz Żmij (sprawozdawca)
Radosław Tomasz Jeż (ławnik Sądu Najwyższego)
w sprawie z powództwa R. P. przeciwko H. P. i kuratorowi zmarłego Z. P. z udziałem prokuratora Prokuratury Okręgowej w L. o zaprzeczenie ojcostwa, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych w dniu 13 kwietnia 2022 r. skargi nadzwyczajnej Prokuratora Generalnego od wyroku Sądu Okręgowego w L. z dnia 13 października 2017 r. sygn. akt III Ca […],
1. oddala skargę;
2. znosi wzajemnie między stronami koszty postępowania przed Sądem Najwyższym.
Uzasadnienie
Wyrokiem z 13 października 2017 r. Sąd Okręgowy w L. III Wydział Cywilny Rodzinny oddalił apelację powódki R. P. od wyroku Sądu Rejonowego w L. z 6 października 2016 r. oddalającego powództwo o zaprzeczenie ojcostwa, wytoczone przez powódkę przeciwko pozwanym rodzicom H. P. i Z. P., oraz orzekł o kosztach postępowania.
W uzasadnieniu ww. wyroku sąd II instancji wskazał na ustalenia sądu rejonowego, według którego R. M. P. urodzona […]1961 r. jest dzieckiem pozwanych Z. P. i H. P.. Powódka sakrament Chrztu Świętego przyjęła jako osoba dorosła w dniu 10 maja 1982 r. Nie została ochrzczona tuż po urodzeniu, ponieważ jej ojciec studiował w tym czasie w W., a matka nie miała pieniędzy. Pozwani mają także syna W.. Między R. P., a jej rodzicami od kilku lat istnieje konflikt o bardzo silnym natężeniu. Z powództwa R. P. toczy się kilka spraw sądowych przeciwko ojcu i matce. Od tego też czasu powódka zaczęła podnosić, że pozwani nie są jej rodzicami biologicznymi. H. i Z. P. mają po 87 lat i są na emeryturze. Według sądu I instancji pozwani są pewni, że R. P. jest ich córką i zaprzeczyli, aby była ona przysposobiona. Pozwani pozostają nieprzerwanie w związku małżeńskim od ponad 60 lat. Sąd rejonowy przytoczył następnie treść art. 62 § 1 k.r.o. i wskazał, że domniemanie z niego wynikające może być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Powołał również art. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. Prawo o aktach stanu cywilnego, zgodnie z którym akta stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych; ich niezgodność z prawdą może być stwierdzona jedynie w postępowaniu sądowym, przy czym zasada ta ma również zastosowanie do poprzednio obowiązujących przepisów prawa o aktach stanu cywilnego. W ocenie sądu I instancji z odpisu zupełnego aktu urodzenia powódki znajdującego się w aktach sprawy wynika, że jest ona córką pozwanych. Brak w nim jakiejkolwiek wzmianki dodatkowej, ani adnotacji. Sąd rejonowy podniósł, iż okoliczności zawarte w aktach stanu cywilnego można jedynie podważyć w drodze powództwa o zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa, ustalenie ojcostwa lub ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa. Sąd rejonowy wskazał, że powództwo wytoczone przez R. P. o zaprzeczenie ojcostwa może podlegać ocenie w świetle art. 63-70 k.r.o. Przy czym stosownie do art. 70 § 1 k.r.o. dziecko po dojściu do pełnoletności może wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa męża swojej matki, nie później jednak niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności. W ocenie sądu rejonowego zachowanie terminu z art. 70 § 1 k.r.o. stanowi materialnoprawną przesłankę zaprzeczenia ojcostwa, a jego upływ skutkuje wygaśnięciem uprawnienia dziecka do wytoczenia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa. Sąd rejonowy w urzędu stwierdził niedochowanie przez powódkę terminu, która mając 55 lat w dacie wytoczenia powództwa, wyżej wymienionego terminu nie dotrzymała. W ocenie sądu R. P., z uwagi na upływ czasu, utraciła prawo do wniesienia powództwa o zaprzeczenie ojcostwa wobec pozwanych. Zatem żądanie zawarte w pozwie jako bezpodstawne podlega oddaleniu. Sąd dodał, że pozwani mieszkają wspólnie, mają po 87 lat, są na emeryturze i w ich przekonaniu kwestia ojcostwa nie budzi wątpliwości. Według sądu z tych względów trudno jest uznać, aby w niniejszej sprawie żądanie zaprzeczenia ojcostwa było konieczne ze względu na tzw. prawdę biologiczną. W ocenie Sądu I instancji powódka nie udowodniła swoich twierdzeń o jej gorszym traktowaniu przez pozwanych, o braku zdjęć z wczesnego dzieciństwa oraz o konflikcie czynnika „Rh”. Ponadto w ocenie sądu poza jego kognicją jest zajmowanie się poglądami co do słuszności przepisu, który jest obowiązujący, mamoc ustawową i w swej treści jest jednoznaczny. Organ orzekający, wydając orzeczenie oddalające powództwo, stoi zatem na straży porządku prawnego uformowanego normami prawnymi, czyli w tym przypadku regulacją wynikającą z art. 70 k.r.o.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
