Postanowienie SN z dnia 28 października 2020 r., sygn. IV CSK 55/19
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Grzegorz Misiurek (przewodniczący)
SSN Marta Romańska
SSN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku K. P., J. P., X. Y., D. P., Z. P., T. W., E. L. i B. P.
przy uczestnictwie T. O., J. M., M. M., A. K., L. K., G. Ł., C. S., M. P., A. G., Y. Z. i M. O.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 28 października 2020 r.,
skargi kasacyjnej uczestniczek postępowania A. K. i L. K.
od postanowienia Sądu Okręgowego w O.
z dnia 24 lipca 2018 r., sygn. akt IX Ca (…),
oddala skargę kasacyjną.
UZASADNIENIE
Wnioskodawczyni wystąpiła o stwierdzenie, że nabyła przez zasiedzenie zabudowaną nieruchomość rolną składającą się z działek gruntu oznaczonych numerami ewidencyjnymi: […]/1, […]/2, […]/3 i […]8/3, o łącznej powierzchni 13,3696 ha, położoną w A., gmina O., zapisaną w księdze wieczystej nr (…). W toku postępowania wnioskodawczyni zmarła, a w jej miejsce wstąpili spadkobiercy – T. W., E. L., K. P., J. P., X. Y. oraz D. P., Z. P. i B. P., którzy podtrzymali wniosek.
Początkowo uczestnikami postępowania byli A. K., J. M., L. K., G. Ł. i C. S. Po śmierci J. M. w jego miejsce wstąpili jego spadkobiercy A. G., M. M., J. M., Y. Z. oraz M. P. Później do sprawy przystąpił jako uczestnik także T. O., który w toku postępowania nabył objętą nim działkę nr […]8/3.
Sąd Rejonowy w P. postanowieniem z dnia 2 września 2015 r. oddalił wniosek, ustalił bowiem, że wnioskodawczyni K. P. i jej mąż J. nie byli samoistnym posiadaczami nieruchomości lecz jej posiadaczami zależnymi na podstawie wieloletniej umowy dzierżawy zawartej ze współwłaścicielką nieruchomości A. M. w 1974 r. W konsekwencji uznał, że nie zostały spełnione przesłanki z art. 172 k.c. umożliwiające nabycie własności tej nieruchomości przez zasiedzenie, gdyż wnioskodawczyni nie posiadała jej jak właściciel.
Postanowienie to Sąd Okręgowy w O. uchylił w całości postanowieniem z dnia 27 lipca 2016 r., wydanym na skutek apelacji wnioskodawczyni T. W., i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w P. do ponownego rozpoznania, ponieważ uznał, że Sąd ten nie rozpoznał istoty sprawy. Zwrócił uwagę, że wnioskodawczyni K. P. domagała się stwierdzenia zasiedzenia całości gospodarstwa rolnego, jednak nie była jego jedyną posiadaczką. W przedwstępnej umowie sprzedaży i zawartej później umowie dzierżawy figurował także jej mąż J. P., zaś posiadanie, jako wartość majątkowa i źródło roszczeń, jest składnikiem majątku wspólnego małżonków. J. P. zmarł w 1990 r. pozostawiając po sobie spadkobierców, zdaniem Sądu Okręgowego konieczne było więc ustalenie, kto - poza K. P. - wstąpił w posiadanie gospodarstwa rolnego i może doliczyć do swojego czasu posiadania okres posiadania go przez J. P. W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy krytycznie poszedł do oceny dowodów przeprowadzonej przez Sąd Rejonowy i dokonał samodzielnej ich weryfikacji, w wyniku której stwierdził, że materiał ten uzasadnia przyjęcie, iż wnioskodawczyni i jej mąż na podstawie umowy przedwstępnej objęli wskazane we wniosku działki w posiadanie samoistne, nie zaś w posiadanie zależne i tak też posiadali je przez następne lata, pomimo niedojścia do skutku umowy sprzedaży. Umowę dzierżawy gospodarstwa, zawartą w listopadzie 1974 r. przez J.P. z ówczesną współwłaścicielką gospodarstwa – A. M., ocenił jako potwierdzającą samoistne posiadanie, skoro została zawarta na bardzo długi okres i przewidywała obowiązek zapłaty przez małżonków P. ceny w tej samej wysokości, co uzgodniona w umowie przedwstępnej. Umowę dzierżawy ostatecznie zakwalifikował jako czynność ewidencyjno-urzędową, dającą małżonkom P. formalną podstawę do władania nieruchomością.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
