Wobec zaistniałego zbiegu uprawnień do specjalnego zasiłku opiekuńczego oraz świadczenia pielęgnacyjnego, osoba ubiegająca się o te świadczenia ma prawo do korzystania z wybranego przez siebie, bardziej korzystnego świadczenia, z możliwością jego przyznania również z mocą wsteczną, jeśli wyraziła wolę rezygnacji z wcześniej pobieranego zasiłku na rzecz świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje osobie rezygnującej z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania stałej lub długotrwałej opieki nad osobą niepełnosprawną, gdy opieka ta faktycznie uniemożliwia lub w znaczący sposób ogranicza możliwość podjęcia pracy zawodowej, co musi znajdować odzwierciedlenie w charakterze i zakresie sprawowanej opieki.

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego nie przysługuje osobie sprawującej opiekę nad członkiem rodziny z orzeczonym znacznym stopniem niepełnosprawności, jeżeli osoba ta pozostaje w związku małżeńskim z małżonkiem, który nie legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Przy rozpatrywaniu wniosku o rentę w drodze wyjątku, należy wszechstronnie uwzględnić wszystkie istotne okoliczności zdrowotne wnioskodawcy, nawet jeżeli nie stwierdzono ich wcześniej w orzeczeniach lekarskich, by właściwie ocenić, czy stanowią one 'szczególne okoliczności' uzasadniające przyznanie świadczenia.

W okresie otrzymywania świadczeń z funduszu alimentacyjnego, osoba uzyskująca świadczenia jest zobowiązana do powstrzymania się od bezpośredniego pobierania alimentów od dłużnika alimentacyjnego, co wynika z art. 28 ust. 1 ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, określającej kolejność zaspokajania należności z kwot uzyskanych od dłużnika alimentacyjnego.

Przy ocenie spełnienia przesłanek do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego kluczowe jest stwierdzenie bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną a rezygnacją lub niemożnością podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez opiekuna.

Przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o świadczeniach rodzinnych wymaga wykazania bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy rezygnacją z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej a koniecznością sprawowania opieki nad osobą niepełnosprawną, co oznacza, że samo sprawowanie opieki, bez ustalenia związku między nią a brakiem możliwości podjęcia pracy, nie jest

Opieka w rozumieniu art. 17 ust. 1 u.ś.r. nie może być postrzegana wyłącznie w kontekście jej długotrwałości. Zakres czynności opiekuńczych w stosunku do osoby niepełnosprawnej jest zależny od rodzaju i zakresu niepełnosprawności. Czynności opiekuńcze nie muszą zatem ograniczać się do pomocy w wykonywaniu czynności samoobsługowych dnia codziennego, ale mogą – w zależności od okoliczności – polegać

Dla przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego decydujące znaczenie ma faktyczna niemożność podjęcia zatrudnienia przez opiekuna z powodu konieczności sprawowania ciągłej opieki nad osobą niepełnosprawną; istnienie innych osób potencjalnie zobowiązanych do udzielania tej opieki lub finansowania jej nie jest przesłanką do odmowy przyznania świadczenia.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje osobie, która pozostaje rodziną zastępczą spokrewnioną w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej i jest obciążona wobec osoby wymagającej opieki obowiązkiem alimentacyjnym.

W sprawach dotyczących umorzenia nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych organ administracji musi w pierwszej kolejności ustalić, czy zachodzą specjalne okoliczności uzasadniające udzielenie ulgi w postaci umorzenia, odroczenia płatności lub rozłożenia na raty, i dokonać oceny zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 7 k.p.a. Decyzja o umorzeniu jest uznaniowa i powinna być pozbawiona cech dowolności

Prawo do świadczenia pielęgnacyjnego wymaga istnienia obowiązku alimentacyjnego, określonego w art. 128 k.r.o., ciążącego na krewnych w linii prostej oraz rodzeństwie, natomiast inne osoby nieobciążone tym obowiązkiem, w tym siostrzeńcy osoby niepełnosprawnej, nie mają prawa do tego świadczenia, nawet jeśli faktycznie sprawują nad nią opiekę.

Sprawowanie osobistej opieki nad dziećmi jako przyczyna przerwy w zatrudnieniu nie stanowi 'szczególnej okoliczności' w rozumieniu art. 83 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, uprawniającej do przyznania świadczenia emerytalnego w drodze wyjątku, gdyż stanowi dobrowolny wybór osoby ubezpieczonej, natomiast nie zdarzenie niezależne i niemożliwe do przezwyciężenia