Postanowienie SN z dnia 24 czerwca 2020 r., sygn. III UK 337/19
Tymczasowe określenie ustawodawstwa nie jest decyzją ostateczną (art. 16 ust. 3 i 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego (WE) nr 987/2009). Nie budzi więc wątpliwości, iż celem regulacji jest właściwe określenie ustawodawstwa w oparciu o prawidłowe ustalenie pracy i działalności, co oznacza, że nie zawsze ograniczenie się do tymczasowego określenia ustawodawstwa będzie wystarczające.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski
w sprawie z odwołania A.G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w S. o ustalenie ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych, na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 24 czerwca 2020 r., na skutek skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...]. z dnia 6 grudnia 2018 r., sygn. akt III AUa [...],
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,
2. zasądza od skarżącego A.G. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. 240 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu kasacyjnym.
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny w [...]. wyrokiem z 6 grudnia 2018 r. oddalił apelację skarżącego ubezpieczonego A.G. od wyroku Sądu Okręgowego w S. z 10 stycznia 2018 r., który oddalił jego odwołanie od decyzji pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. z 5 kwietnia 2017 r., stwierdzającej, że od 1 października 2010 r. do 1 stycznia 2017 r. podlegał ustawodawstwu polskiemu w zakresie ubezpieczenia społecznego. Ubezpieczony prócz działalności gospodarczej w kraju był zatrudniony w Wielkiej Brytanii i dlatego zarzucał, że w spornym okresie podlegał ubezpieczeniom społecznym za granicą. Pozwany podniósł, że po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego zwrócił się do właściwej instytucji brytyjskiej o ustalenie ustawodawstwa właściwego, która stwierdziła, że właściwym dla A.G. ustawodawstwem zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo polskie zgodnie z art. 11 ust. 3 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, ponieważ nie udzielił odpowiedzi na jej wezwania. Na tej podstawie pozwany wydał decyzję, że właściwe jest ustawodawstwo polskie w związku z działalnością gospodarczą w kraju. Sąd Okręgowy ustalił, że pozwany po uzyskaniu dokumentów od skarżącego zwracał się do brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej w styczniu i w październiku 2016 r. W odpowiedzi pismem z 19 stycznia 2017 r. National Insurance Contributions Office International Casework HM Revenue & Customs poinformowała, że w zakresie ubezpieczenia społecznego A.G. od 1 października 2010 r. podlega polskiemu ustawodawstwu i ustalenie to jest ostateczne, ponieważ pomimo upływu czasu wyznaczonego na odwołanie się nie złożył odwołania w terminie. Ponadto składki uznano za opłacone nieprawidłowo i istnieje możliwość ich zwrotu. Sąd Okręgowy stwierdził, że prowadzenie działalności gospodarczej w kraju nie było przedmiotem sporu. Wskazał, że pozwany podjął wszelkie działania zgodnie z procedurą (opisaną). Na podstawie złożonych dokumentów przez A.G. zwrócił się do brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej pismem z 23 czerwca 2015 r., a potem pismami z 29 stycznia 2016 r. i z 21 października 2016 r. Ubezpieczony został powiadomiony o stanowisku tej instytucji. Zachowany został trybu przewidziany w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego (WE) nr 987/2009 (art. 16 ust. 1 i 3), dotyczącym wykonania rozporządzenia nr 883/2004. Stanowisko brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej było wiążące zarówno dla pozwanego, jak i Sądu. Do oceny pracy najemnej uprawniona była wyłącznie ta instytucja. Przy jednoznacznym sprzeciwie brytyjskiej instytucji ubezpieczeniowej dalsza odmowa ustalenia poprzez pozwanego ustawodawstwa polskiego byłaby pozbawiona podstaw prawnych. Sąd zauważył też, iż aktualnie przed instytucją brytyjską toczy się postępowanie z wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy. Nie uzasadniało to zawieszenia postępowania (art. 177 § 1 pkt 3 k.p.c). Jeżeli ubezpieczony uzyska korzystną decyzję w przedmiocie objęcia brytyjskim ubezpieczeniem społecznym, to będzie służyła do wzruszenia decyzji pozwanego (art. 83a ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Sąd Apelacyjny w uzasadnieniu oddalenia apelacji w całości podzielił ustalenia oraz stanowisko Sądu Okręgowego. Stwierdził, że polskie sądy powszechne nie są władne do oceny prawidłowości postępowania administracyjnego brytyjskich organów w brytyjskich sprawach. Organ ubezpieczeń społecznych miejsca zamieszkania ubezpieczonego nie ma kompetencji do oceny stosunku ubezpieczenia społecznego w innym państwie Unii (wyrok Sądu Najwyższego z 9 stycznia 2014 r., I UK 275/13). Musi się dostosować do trybu rozwiązywania sporów wskazanego w art. 6, 15 oraz 16 rozporządzenia nr 987/2009. Wobec stanowiska angielskiej instytucji ubezpieczeniowej, która po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego odmówiła wnioskodawcy podlegania w sferze ubezpieczeń społecznych ustawodawstwu brytyjskiemu - nie jest dopuszczalne przyjęcie ustawodawstwa tego kraju przez organ polski. Na dzień orzekania powód nie dysponował decyzją angielskiej instytucji ubezpieczeniowej o podleganiu ubezpieczeniom społecznym w tym kraju. Jeśli uzyska pozytywną w tym zakresie decyzję, może to uzasadniać ewentualną zmianę decyzji pozwanego bądź ponowne postępowanie w tym przedmiocie.
We wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazano na występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego, "w następującym zakresie:
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
