Wyrok NSA z dnia 28 grudnia 2007 r., sygn. II OSK 1633/06

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Maria Rzążewska ( spr. ) Sędziowie sędzia NSA Alicja Plucińska-Filipowicz sędzia NSA Bożena Walentynowicz Protokolant Renata Sapieha po rozpoznaniu w dniu 28 grudnia 2007 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] Spółka Akcyjna od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 1 sierpnia 2006 r., sygn. akt II SA/Op 258/06 w sprawie ze skargi [...] Spółka Akcyjna na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...], nr [...] w przedmiocie zgłoszenia zanieczyszczenia powierzchni ziemi oddala skargę kasacyjną.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 1 sierpnia 2006r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w powołaniu na art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) zwanej dalej "p.p.s.a.", oddalił skargę [...] S.A. w P. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...] utrzymującą w mocy decyzję Starosty N. z dnia [...] odrzucającą zgłoszenie [...] S.A. w P. zanieczyszczenia przez Spółkę A. powierzchni ziemi w obrębie nieruchomości położonej w P. na działce nr ew. [...] z obrębu P..

W uzasadnieniu wyroku Sąd powołał się na treść art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 100, poz. 1085 ze zm.) zwanej dalej "ustawą", który przewiduje obowiązek zgłoszenia właściwemu staroście przez władającego powierzchnią ziemi w dacie wejścia ustawy z dnia 27 kwietnia 2002r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 ze zm.), tj. w dniu 1 października 2001r. faktu zanieczyszczenia powierzchni ziemi, jaki spowodował inny podmiot przed wejściem w życie ustawy z zastrzeżeniem dokonania tego zgłoszenia do dnia 30 czerwca 2004r. Sąd stwierdził brak przesłanek określonych w tym przepisie, których kumulatywne spełnienie pozwala na uzyskanie przez zgłaszającego uwzględnienia zgłoszenia i odnotowania go w rejestrze prowadzonym przez właściwego starostę. W ocenie Sądu I instancji podstawę do odrzucenia zgłoszenia stanowiła okoliczność jego dokonania z uchybieniem terminu ustawowego (pismo zawierające zgłoszenie zostało wysłane do Starosty N. w dniu 30 czerwca 2004r. za pośrednictwem poczty, a wpłynęło do organu w dniu 2 lipca 2004r.) oraz fakt, że Spółka A. wskazywana jako podmiot, który dokonał zanieczyszczeń nie jest "innym podmiotem" w rozumieniu powołanego wyżej przepisu ustawy.

W zaskarżonym orzeczeniu Sąd opowiedział się za poglądem, według którego termin określony w art. 12 ust. 1 ustawy jest terminem materialnoprawnym, a nie procesowym. W związku z tym uznał za nieuzasadnione przyjęcie, że do terminu tego zastosowanie znajdować będzie przepis art. 57 § 5 k.p.a. stanowiący, iż termin ten uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem nadano pismo m. in. w polskiej placówce operatora publicznego. W ocenie Sądu zakwalifikowanie określonego terminu do terminu materialnego lub procesowego winno być oparte o kryterium zamieszczenia normy prawnej wyznaczającej termin w ustawie materialnej czy ustawie procesowej. W kwestiach wątpliwych winien być jednak oceniany skutek prawny uchybienia terminu. W takich wypadkach przesądzać winno to, czy uchybienie terminu wyłącza powstanie stosunku materialnoprawnego, czy też ogranicza się jedynie do bezskuteczności procesowej czynności. Przepis art. 12 ust. 4 ustawy przewiduje jako skutek niespełnienia warunków określonych w ustawie odrzucenie zgłoszenia w drodze decyzji. Zgodnie z jego regulacją ustawodawca nie przewidział dla przesłanki w postaci zachowania terminu do zgłoszenia innego skutku niż przewidziany dla wszystkich pozostałych warunków wskazanych w art. 12 ust. 1 ustawy. Skoro zatem decyzja w sposób władczy rozstrzyga o prawach lub obowiązkach prawnych jednostki i stanowi merytoryczne rozstrzygnięcie w sprawie, a niezachowanie terminu do dokonania zgłoszenia skutkuje wydaniem decyzji o odrzuceniu zgłoszenia - to zdaniem Sądu I instancji uznać należy, że termin określony w art. 12 ust. 1 ustawy jest terminem prawa materialnego. Stanowi on bowiem materialnoprawny warunek zwolnienia z obowiązku rekultywacji, a jego upływ powoduje wygaśnięcie takiego uprawnienia.