Wyrok NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. I OSK 1778/18
Pomoc społeczna
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Tamara Dziełakowska (spr.) Sędziowie NSA Elżbieta Kremer del. WSA Teresa Kurcyusz - Furmanik Protokolant sekretarz sądowy Tomasz Weiher po rozpoznaniu w dniu 23 stycznia 2020 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 17 stycznia 2018 r. sygn. akt IV SA/Wr 679/17 w sprawie ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. z dnia [...] września 2017 r. nr [...] w przedmiocie świadczenia wychowawczego oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
Zaskarżonym wyrokiem z 17 stycznia 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, w wyniku rozpoznania skargi M. M., uchylił decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w J. z [...] września 2017 r. i decyzję organu pierwszej instancji w przedmiocie świadczenia wychowawczego.
Uchylone rozstrzygnięcia organów administracji wydane zostały w postępowaniu administracyjnym wszczętym z wniosku skarżącego o przyznanie mu w trybie ustawy z 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (Dz.U. 2016 r., poz. 195 ze zm.) świadczenia wychowawczego w okresie od 1 kwietnia 2016 r. do 30 września 2017 r. na córkę M. M. ur. 20 stycznia 2014 r. Z wniosku wynikało, że w składzie członków swojej rodziny skarżący uwzględnił małoletniego syna M. M. pochodzącego z wcześniejszego związku skarżącego. Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej we L., pierwszy raz negatywnie rozpatrując sprawę (decyzją z [...] czerwca 2016 r.) uznał, że w świetle treści wyroku rozwodowego skarżącego z [...] września 2010 r. w którym jako miejsce zamieszkania starszego dziecka skarżącego ustalono miejsce zamieszkania matki, brak podstaw do przyznania świadczenia. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w J., utrzymując wówczas w mocy decyzję organu pierwszej instancji w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia z 20 lipca 2016 r. wskazało na treść art. 2 pkt 16 ustawy. Przepis ten stanowił, że "(i)lekroć w ustawie jest mowa o rodzinie - oznacza to odpowiednio następujących członków rodziny: małżonków, rodziców dzieci, opiekuna faktycznego dziecka oraz zamieszkujące wspólnie z tymi osobami, pozostające na ich utrzymaniu dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia, (...) w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców rozwiedzionych lub żyjących w separacji lub żyjących w rozłączeniu, dziecko zalicza się jednocześnie do członków rodzin obydwojga rodziców". Organy przyjęły, że w świetle ww. definicji syna skarżącego nie można zaliczyć do członków rodziny skarżącego z uwagi na niespełnienie wymogu wspólnego zamieszkiwania. Jednocześnie uznały, że zastosowania nie znajduje ta część przepisu, w której mowa o możliwości zaliczenia dziecka do dwóch rodzin, gdyż w wyroku rozwodowym brak rozstrzygnięcia o opiece naprzemiennej.
Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu, w wyniku rozpoznania skargi skarżącego, wyrokiem z 7 marca 2017 r., sygn. akt IV SA/Wr 384/16, uchylił zarówno zaskarżoną decyzję organu odwoławczego, jak i poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji. W uzasadnieniu zwrócił uwagę, że pojęcie naprzemiennej opieki rozwiedzionych rodziców nad dzieckiem pojawiło się dopiero w przepisach ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci, która weszła w życie w 2016 r., natomiast wyrok, do którego odwołują się organy został wydany w 2010 r. Ocenił, że przyjęcie przez organy w sprawie, że z opieką naprzemienną mamy do czynienia tylko wówczas, gdy wprost takie orzeczenie znajduje się w wyroku sądu jest zatem niesłuszne i nieracjonalne wobec rodziców, którzy sami ustalają zakres opieki bez ingerencji sądu. W swoich wywodach Sąd stwierdził, że rozstrzygnięcie o tym czy w konkretnym przypadku występuje opieka naprzemienna należy do organu właściwego, realizującego świadczenie wychowawcze. W rozpatrywanej sprawie nie było prowadzone postępowanie wyjaśniające w oznaczonym kierunku. Tym samym doszło do naruszenia zasad określonych w art. 7 i art. 77 § 1 oraz art. 80 k.p.a. Stąd organ w toku ponownego rozpoznania sprawy powinien przeprowadzić postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia faktycznego sposobu sprawowania opieki nad synem M. przez skarżącego. We wskazaniach co do dalszego postępowania zalecono, aby organ miał na względzie oświadczenie matki małoletniego z 15 kwietnia 2016 r. w przedmiocie ustalenia sposobu opieki. Natomiast dla należytej oceny sytuacji i dokładnego ustalenia niezbędnych okoliczności, zdaniem Sądu, konieczne będzie przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci u obojga rodziców, w celu stwierdzenia np.: czy skarżący troszczy się o codzienne potrzeby, zaspokaja potrzeby bytowe i uczestniczy w wywiadówkach szkolnych, wizytach lekarskich, pomaga odrabiać lekcje, gdzie syn zamieszkuje w czasie pobytu u skarżącego i jak wygląda wówczas opieka, podobnie jak to wskazywano w uzasadnieniach wyroków sądów administracyjnych: WSA w Olsztynie z 22 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Ol 1304/16, i z 1 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Ol 1208/16, WSA w Łodzi z 13 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Łd 766/16, oraz WSA w Warszawie z 29 grudnia 2016 r., sygn. akt VIII SA/Wa 876/16.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
