Postanowienie SN z dnia 26 sierpnia 2020 r., sygn. III UK 372/19
Dla objęcia ubezpieczeniem społecznym z tytułu wykonywania pracy zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta, lecz to, czy strony umowy pozostawały w stosunku pracy (art. 8 ust. 1 ustawy systemowej). O tym, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje natomiast samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p. Treść oświadczeń woli złożonych przez strony przy zawieraniu umowy o pracę nie ma więc rozstrzygającego znaczenia dla kwalifikacji danego stosunku prawnego służącego pozyskiwaniu "pracy" jako stosunku pracy. Jeżeli stosunek pracy zrealizował się przez wykonywanie zatrudnienia, wady oświadczeń woli dotykające umowę o pracę, nawet powodujące jej nieważność, nie wywołują skutków prawnych w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego.
Teza od Redakcji
SSN Leszek Bielecki
w sprawie z odwołania Z.G. ?od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w L. z udziałem zainteresowanego W.M. ?o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym, ?na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 26 sierpnia 2020 r., na skutek skargi kasacyjnej odwołującego się od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...]. z dnia 10 stycznia 2019 r., sygn. akt III AUa [...],
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Decyzją z 17 sierpnia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. stwierdził, że Z.G. jako pracownik u płatnika składek W.M. nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym od 1 maja 2015 r.
Wyrokiem z 19 lutego 2018 r., sygn. akt VIII U [...] Sąd Okręgowy w L. oddalił odwołanie Z.G.. Sąd podkreślił, że zawarta umowa o pracę miała charakter pozorny i Z.G. nie przedłożył dowodów wskazujących, iż faktycznie wykonywał obowiązki pracownicze wynikające z zawartej umowy, nie zgłosił świadków na te okoliczności, jak też nie złożył dowodów materialnych w postaci sporządzonych przez siebie tabel, spisów symboli, czy kosztorysów. W ocenie Sądu dołączona dokumentacja pracownicza nie stanowi wystarczającego dowodu na to, że strony łączył faktycznie stosunek pracy. Spełnienie warunków formalnych zatrudnienia w postaci sporządzenia umowy o pracę, prowadzenia akt osobowych, zgłoszenia do ubezpieczenia nie jest wystarczające do przyjęcia, że doszło do powstania między stronami stosunku pracy. W dacie zawarcia umowy strony wiedziały, że wnioskodawca ma wyznaczony termin zabiegu operacyjnego w związku z chorobą serca i będzie przebywał na zwolnieniu lekarskim. Z.G. od wielu lat nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu i nie miał opłaconych składek z tego tytułu. Płatnik we wcześniejszym okresie nie zatrudniał w ogóle pracowników, sam wykonywał wszystkie czynności związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ponadto nie wykazał aby istniała realna potrzeba zatrudniania pracownika, wynikająca z rachunku ekonomicznego i zasad racjonalnego prowadzenia działalności. Zajmowane stanowisko wymagało odpowiedniej wiedzy specjalistycznej, której wnioskodawca nie posiadał. Ponadto wnioskodawcę łączyły więzy rodzinne z pracodawcą. W ocenie Sądu, o zatrudnieniu w ramach stosunku pracy nie mogą świadczyć oświadczenia właściciela firmy ,,S." o odbyciu przez wnioskodawcę wizyty dotyczącej przedstawienia oferty handlowej około 20 maja 2015 r. oraz właściciela firmy L. o odbyciu około 12-15 maja 2015 r. wizyty handlowej. Zainteresowany w sprawie, W.M. zeznał, że zatrudnił Z.G. by więcej czasu spędzać z żoną do momentu urodzenia dziecka. Sąd nie dał wiary takiej argumentacji. W rezultacie, Sąd Okręgowy przyjął, że okoliczności sprawy uzasadniają stanowisko, że strony miały świadomość, iż zawarta umowa o pracę była czynnością pozorną, gdyż zamiarem nie było faktyczne zatrudnienie wnioskodawcy jako pracownika, a jedynie stworzenia pozorów takiego zatrudnienia w celu uzyskania świadczeń z ubezpieczenia społecznego. Sąd wskazał na pogląd orzecznictwa, zgodnie z którym, dla objęcia ubezpieczeniem społecznym zasadnicze znaczenie ma nie to, czy umowa o pracę została zawarta i czy jest ważna, lecz to, czy strony umowy pozostawały w stosunku pracy. O tym zaś, czy strony istotnie w takim stosunku pozostawały i stosunek ten stanowi tytuł ubezpieczeń społecznych, nie decyduje formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, wystawienie świadectwa pracy, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
