Wyrok SN z dnia 28 marca 2017 r., sygn. II PK 17/16
W przypadku pracownicy będącej w ciąży sąd jest związany żądaniem przywrócenia do pracy i zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy.
Teza od Redakcji
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Korzeniowski (przewodniczący)
SSN Bogusław Cudowski (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Myszka
w sprawie z powództwa M. S. przeciwko C. Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W. o przywrócenie do pracy, wynagrodzenie, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 28 marca 2017 r., skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego w W. z dnia 30 czerwca 2015 r., sygn. akt XXI Pa ... /14,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego Sądowi Okręgowemu w W..
Uzasadnienie
Powódka wniosła o przywrócenie do pracy na poprzednich warunkach oraz o zasądzenie od pozwanej wynagrodzenia za cały okres pozostawania bez pracy.
Sąd Rejonowy w W. wyrokiem z 29 stycznia 2014 r. zasądził od pozwanej na rzecz powódki 12 116,25 zł tytułem odszkodowania za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę, obciążając pozwanego kosztami procesu. Sąd ustalił, że powódka była zatrudniona przez pozwaną spółkę od 2 stycznia 2001 r. do 27 lipca 2012 r., ostatnio na stanowisku specjalisty ds. handlu na podstawie umowy na czas nieokreślony w wymiarze pełnego etatu. Świadczyła pracę na rzecz pozwanej w godzinach od 8.00 do 16.00. Zgodnie z praktyką panującą u pozwanej pracownicy mogli prowadzić dodatkową działalność zarobkową, niestanowiącą konkurencji wobec działalności pozwanej, po poinformowaniu o tym fakcie pracodawcy. Od 1 maja 2010 r. powódka prowadziła działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług gastronomicznych w "O.". Powódka prowadziła działalność jedynie w okresie letnim. W pozostałej części roku zawieszała działalność gospodarczą. Pozwana wiedziała, że powódka prowadzi działalność gospodarczą. W marcu 2012 r. powódka doznała zerwania więzadła krzyżowego przedniego, pobocznego piszczelowego i łękotki przyśrodkowej w lewej nodze. Operacja więzadeł została wykluczona ze względu na ciążę powódki. Zalecono jej unikanie długotrwałego przebywania w jednej pozycji. Od 14 marca 2012 r. do 31 lipca 2012 r. powódka przebywała na zwolnieniach lekarskich. W dniu 1 maja 2012 r. powódka wznowiła działalność "O."; był on czynny w poniedziałki, wtorki, czwartki i piątki w godzinach 17.00 - 21.00 oraz w weekendy w godzinach 11:00 - 21:00. W prowadzeniu "O." pomagały powódce inne osoby. W dniu 11 maja 2012 r. powódka przekazała pozwanej zaświadczenie potwierdzające, że jest w czwartym miesiącu ciąży. W dniu 9 lipca 2012 r. prezes zarządu pozwanej ustaliła, że powódka w okresie pobytu na zwolnieniu lekarskim prowadzi działalność zarobkową. W dniu 24 lipca 2012 r. znajomi prezes zarządu pozwanej, udali się na jej prośbę do "O." celem ustalenia czy i jakie czynności wykonuje powódka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W trakcie godzinnego pobytu na terenie "O." ustalili, że powódka zajmowała się przyjmowaniem zamówień od klientów, wydawaniem potraw i nalewaniem piwa, jako jedyna w tym czasie wykonywała wskazane czynności. W dniu 26 lipca 2012 r., pracownice pozwanej przeprowadziły kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przez powódkę. W trakcie półgodzinnego pobytu w "O." stwierdziły, że powódka, stojąc za barem, przyjmowała zamówienia klientów, nalewała piwo i inkasowała należności. Powódce nikt inny nie pomagał w wykonywaniu tych czynności. Pracownice pozwanej sporządziły protokół i zapoznały powódkę z jego treścią. Powódka odmówiła pokwitowania protokołu. Sąd ustalił, że wykonywanie przez powódkę prac związanych z obsługą klientów nie miało wpływu na proces leczenia i okres rekonwalescencji - odzyskania zdolności do pracy. Sąd ustalił również, że w związku z prowadzeniem przez powódkę działalności gospodarczej pozwana utraciła zaufanie do powódki. Pismem z dnia 27 lipca 2012 r. pozwana rozwiązała z powódką umowę o pracę bez wypowiedzenia z jej winy. Jako przyczynę wskazano zawinione, ciężkie naruszenie przez powódkę obowiązków pracowniczych, polegające na świadomym zachowaniu sprzecznym z celem uzyskanego przez powódkę zwolnienia lekarskiego, jakim było jak najszybsze odzyskanie zdolności do pracy, a tym samym polegające na zachowaniu sprzecznym z podstawowymi obowiązkami pracowniczymi, którymi są obowiązek dbania o dobro zakładu pracy, lojalność wobec pracodawcy i obowiązek świadczenia pracy. Pozwana wskazała w szczególności, że powódka w okresie pobytu na zwolnieniu lekarskim wykonywała pracę zarobkową w "O.", co, mając na względzie uraz powódki oraz jej ciążę, stanowiło poważne zagrożenie zdrowia dla powódki i czyniło pobierane przez nią świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i funduszu pracodawcy nienależnymi. Pismo zawierające oświadczenie woli o rozwiązaniu umowy o pracę zostało doręczone powódce 27 lipca 2012 r. Powódka zapoznała się z jego treścią, ale odmówiła pisemnego potwierdzenia jego odbioru. Dnia 27 lipca 2012 r. prezes zarządu pozwanej skierowała do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o sprawdzenie zasadności wystawiania i wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przez powódkę, w uzasadnieniu wskazując, że w wyniku przeprowadzonej kontroli wykazano, że powódka w okresie zwolnienia lekarskiego i pobierania zasiłku chorobowego osobiście prowadziła działalność gospodarczą. W odpowiedzi na to pismo Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że po przeprowadzeniu badania powódki w kontrolowanym zaświadczeniu lekarskim, wystawionym na okres od 28 czerwca 2012 r. do 31 lipca 2012 r. nie stwierdzono nieprawidłowości. Decyzją z 14 sierpnia 2012 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił powódce prawa do zasiłku chorobowego za okres od 16 kwietnia 2012 r. do 31 lipca 2012 r. oraz zobowiązał ją do zwrotu nienależnie pobranego zasiłku chorobowego za ten okres. W uzasadnieniu wskazano, że w okresie orzeczonej niezdolności do pracy powódka wykonywała pracę zarobkową, wykorzystując zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z jego celem, tym samym utraciła prawo do zasiłku chorobowego. Sąd, co do zasady, uwzględnił roszczenie powódki, uznając, że rozwiązanie z nią umowy o pracę bez wypowiedzenia było nieuzasadnione, ponieważ powódka nie naruszyła podstawowych obowiązków pracowniczych. Odwołując się do orzecznictwa Sądu Najwyższego, stwierdził, że wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem (stojący na przeszkodzie jak najszybszemu odzyskaniu zdolności do pracy) może być zakwalifikowane jako naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych, gdy możliwe jest przypisanie pracownikowi winy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 października 1999 r., I PKN 308/99; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2001 r., I PKN 638/00; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 czerwca 2003 r., I PK 208/02). Jednocześnie podkreślił, że wykonywanie w okresie zwolnienia lekarskiego czynności, które nie są sprzeczne z zaleceniami lekarza lub które nie wpływają negatywnie na rekonwalescencję pracownika, nie jest naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 1998 r., I PKN 486/97; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 lipca 2000 r., I PKN 733/99; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 r., II PK 332/07). Sąd Rejonowy stwierdził także, że praca zarobkowa powódki w "O." nie wpłynęła na pogorszenie się jej stanu zdrowia, a co za tym idzie, nie mogła być zakwalifikowana jako działanie stojące na przeszkodzie jak najszybszemu odzyskaniu przez powódkę zdolności do pracy. Okoliczność tą ustalił w oparciu o dowód z opinii biegłego chirurga ortopedy. Sąd ocenił, że powódce nie można przypisać winy i tym samym uznał rozwiązanie jej umowy o pracę za niezgodne z prawem. W zakresie żądania przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach oraz wypłaty wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy wskazał, że utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego jako przesłankę niecelowości przywrócenia pracownika na poprzednich warunkach wskazuje przede wszystkim utratę zaufania pracodawcy względem pracownika z przyczyn przez pracownika zawinionych oraz brak porozumienia i współpracy między pracodawcą a przełożonym (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2008 r., II PK 240/07; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III PK 5/08). Stwierdził dalej, że uwzględnienie żądania powódki w zakresie przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach nie jest celowe. Ocenił, że fakt prowadzenia działalności zarobkowej bez wiedzy i zgody pozwanej był ze strony powódki wyrazem braku woli współpracy z pozwaną w tym zakresie, w szczególności mając na względzie, że zdobycie zgody nie było obwarowane trudnymi warunkami. Wskazał, że ograniczenie podejmowania przez pracownika dodatkowego zatrudnienia w postaci konieczności uzyskania stosownej zgody pracodawcy (o czym pracownicy pozwanego, w tym powódka, wiedzieli) jest realizacją obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2009 r., III PK 60/08). Według Sądu postępowanie powódki należało ocenić jako charakteryzujące się nielojalnością w stosunku do pracodawcy oraz brakiem dbałości o dobro zakładu pracy, a w konsekwencji uzasadniało utratę zaufania pozwanej względem powódki.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
