Wyrok SN z dnia 31 maja 2019 r., sygn. IV CSK 163/18
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Władysław Pawlak (przewodniczący)
SSN Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
SSN Marta Romańska
w sprawie z powództwa M.L. przeciwko E.J-B. o ustalenie i zapłatę, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 31 maja 2019 r., skargi kasacyjnej pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 26 września 2017 r., sygn. akt V ACa [...],
1) uchyla zaskarżony wyrok w pkt I ppkt a w zakresie zasądzonej nim kwoty 100 000 (sto tysięcy) zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 15 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty, w pkt I b oraz w pkt III orzekających o kosztach postępowania za pierwszą i drugą instancję
2) oddala apelację powódki
3) orzeka, że koszty postępowania apelacyjnego i kasacyjnego ponosi powódka M.L. w całości, pozostawiając referendarzowi sądowemu szczegółowe ich wyliczenie.
Uzasadnienie
W pozwie skierowanym przeciwko E.J-B., powódka M.L. domagała się ustalenia nieistnienia stosunku prawnego wynikającego z przedwstępnej umowy sprzedaży lokalu mieszkalnego z dnia 10 września 2009 r. i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 110.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 7 stycznia 2015 r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu nienależnego świadczenia spełnionego przez nią w wykonaniu nieważnej umowy.
Wyrokiem z dnia 9 maja 2016 r. Sąd Okręgowy w B. oddalił powództwo. Ustalił, że pozwana była właścicielką lokalu mieszkalnego, położonego w S. przy ul. D. [...] oddanego powódce w najem na podstawie pisemnej umowy najmu. W dniu 10 września 2009 r. strony zawarły pisemną umowę przedwstępną sprzedaży tego mieszkania za kwotę 188 000 zł. Umowa przyrzeczona miała być zawarta do dnia 31 grudnia 2009 r. W § 4 umowy wskazały, iż część ceny, tj. kwota 10.000 zł została przez powódkę jako kupującą uiszczona pozwanej w gotówce tytułem zadatku przy zawarciu umowy; kolejna część ceny, tj. 100.000 zł tytułem zadatku zostanie przez powódkę przelana na podany w umowie rachunek bankowy pozwanej w terminie do dnia 15 września 2009 r., natomiast reszta ceny, czyli kwota 78.000 zł zostanie przez kupującą zapłacona w dniu zawarcia przyrzeczonej umowy sprzedaży przelewem, tj. w dniu 31 grudnia 2009 r. W dalszej części umowy strony ustaliły, że w razie niewykonania umowy przez kupującą, sprzedająca jest uprawniona zatrzymać zadatek w kwocie 110.000 zł, natomiast w razie niewykonania umowy przez sprzedającą, kupująca może żądać od niej kwoty stanowiącej dwukrotność zadatku, czyli 220 000 zł. W dniu 21 września 2009 r. powódka przelała na rachunek bankowy pozwanej kwotę 100 000 zł. W tytule przelewu wskazała, że jest to "zadatek na mieszkanie".
W chwili zawierania umowy przedwstępnej powódka była żoną F.L., z którym pozostawała w ustroju wspólności ustawowej małżeńskiej. Małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód w 2014 r. Powódka informowała męża o zawarciu umowy przedwstępnej z pozwaną. W dniu 15 grudnia 2009 r. M.L. złożyła pozwanej pisemne oświadczenie, że "z powodu braku środków pieniężnych na końcowe notarialne sfinalizowanie umowy kupna sprzedaży lokalu mieszkalnego wycofuje się z umowy przedwstępnej". Jednocześnie oświadczyła, że "zgodnie z treścią umowy przedwstępnej, wpłacony przez nią zadatek w kwocie 110 000 zł. staje się w całości własnością pozwanej E.J. - B.". Pismem z dnia 22 stycznia 2010 r. pełnomocnik powódki zwrócił się do pozwanej o zwrot kwoty 100.000 zł wpłaconej omyłkowo jako zadatek, zamiast zaliczki, powołując się na błąd co do faktycznie podejmowanej decyzji. Kolejnym pismem z dnia 26 listopada 2014 r., pełnomocnik powódki zażądał od pozwanej zwrotu podwójnej kwoty zadatku, to jest 220 000 zł, wskazując, że do tego dnia nie doszło do zawarcia właściwej umowy sprzedaży mieszkania.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
