Uchwała SN z dnia 24 stycznia 2020 r., sygn. III CZP 51/19
Świadczenie wypłacane przez ubezpieczyciela w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nie jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 3851 § 1 zd. 2 k.c.
Teza urzędowa
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Karol Weitz (przewodniczący)
SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa A. K. przeciwko (...) Towarzystwu Ubezpieczeń S.A. w W. o zapłatę, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 24 stycznia 2020 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w S. postanowieniem z dnia 22 maja 2019 r., sygn. akt II Ca (...),
"Czy świadczenie wykupu, wypłacone przez ubezpieczyciela konsumentowi na podstawie umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym w związku z przedterminowym rozwiązaniem tej umowy, jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 3851 k.c.?"
podjął uchwałę:
Świadczenie wypłacane przez ubezpieczyciela w przypadku przedterminowego rozwiązania umowy ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym nie jest świadczeniem głównym w rozumieniu art. 3851 § 1 zd. 2 k.c.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 7 czerwca 2018 r. Sąd Rejonowy w S. zasądził od (...) Towarzystwa Ubezpieczeń Spółki Akcyjnej w W. na rzecz A. K. kwotę 17.887,44 zł z odsetkami za opóźnienie od 27 lutego 2016 r. W motywach rozstrzygnięcia Sąd
Rejonowy ustalił, że powódka w dniach 27 kwietnia 2007 r., 30 czerwca 2009 r., 13 stycznia 2010 r. i 31 maja 2012 r. zawarła łącznie pięć umów ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi (dalej jako umowa u.u.f.k.), na czas nieokreślony, z zastosowaniem wzorca w postaci ogólnych warunków ubezpieczenia Plan Inwestycyjny (...), Plan Inwestycyjny (...), Plan Inwestycyjny (...) (dalej jako o.w.u.). W dniu 13 stycznia 2016 r. powódka wypowiedziała wszystkie umowy. Na dzień wypowiedzenia łączna wartość umów wynosiła 93.774,98 zł, natomiast pozwana wypłaciła powódce ze wszystkich umów 75 887,54 zł. Domagając się zasądzenia różnicy, to jest 17.887,44 zł, powódka kwestionowała legalność zatrzymania tej kwoty, wg pozwanej należnej jej z tytułu opłat przewidzianych ogólnymi warunkami ubezpieczenia, jako opłaty likwidacyjnej, opłaty od wykupu i wskaźnika wykupu, pomniejszających wartość wykupu. Podzielając stanowisko powódki, Sąd Rejonowy dokonał oceny postanowień o.w.u. dotyczących uprawnienia pozwanego do pobierania takich opłat przy ustalaniu tzw. wartości wykupu/ wartości polisy przeznaczonej do wypłaty, w wypadku wypowiedzenia umowy, jako postanowień niedozwolonych w rozumieniu art. 3851 k.c. Zdaniem Sądu, postanowienia te kształtowały prawa powódki jako konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszały jej interesy, nie zostały z nią uzgodnione indywidualnie, nie były to też postanowienia, które dotyczyły głównych świadczeń stron. Nie znalazł też Sąd podstaw do uznania, że powódka, domagając się zasądzenia wskazanej kwoty nadużywa przysługującego jej prawa.
Rozpoznając sprawę na skutek apelacji pozwanego, Sąd Okręgowy w S. powziął poważne wątpliwości, które ujął w przytoczone na wstępie zagadnienie prawne. Sąd Okręgowy zwrócił uwagę na rozbieżności w orzecznictwie i doktrynie co do tego czy „świadczenie wykupu" (tu według o.w.u.: kwota wartości polisy przeznaczonej do wypłaty, wartość wykupu) w umowach u.u.f.k. jest świadczeniem głównym; taka kwalifikacja wykluczałby kontrolę właściwych postanowień o.w.u. w aspekcie ich niedozwolonego charakteru (art. 385 § 1 zdanie 1 k.c).
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
