Tryb nawiązania i rozwiązania stosunku pracy osób zatrudnianych w samorządzie terytorialnym zależy od stanowiska, jakie dana osoba zajmuje. Inaczej przebiega zatrudnienie i zwolnienie prezydenta miasta, burmistrza czy wójta, a inaczej urzędnika zatrudnionego na szeregowym stanowisku w jednostce samorządu terytorialnego.

Rząd przyjął projekt nowelizacji ustawy budżetowej, którego celem jest przeznaczenie środków na jednorazowe wypłaty wynagrodzeń dla nauczycieli i pracowników budżetówki. Od 1 lipca 2023 r. mają być też „odmrożone” podstawy naliczania odpisów na ZFŚS o kolejne dwa lata w stosunku do wielkości zaplanowanej. Oznacza to podwyżkę tych odpisów w 2023 r. Planowana jest też podwyżka przeciętnego wynagrodzenia

Urzędnicy państwowi oraz samorządowi mogą świadczyć pracę zdalną na ogólnych zasadach uregulowanych w Kodeksie pracy. Natomiast praca zdalna funkcjonariuszy służb mundurowych może odbywać się wyłącznie na polecenie przełożonego wydane w nadzwyczajnych okolicznościach związanych z zagrożeniem chorobami zakaźnymi.

W związku ze zmianą polegającą na zmniejszeniu od 1 września 2022 r. liczby stopni awansu zawodowego nauczycieli średnie wynagrodzenie nauczycieli zostało przyporządkowane trzem etapom rozwoju zawodowego. Ma to zapewnić dodatkowy wzrost wynagrodzeń pedagogów podejmujących pracę w tym zawodzie.

Pracodawca samorządowy może skierować pracownika do innej pracy, korzystając w ramach przepisów z różnych rozwiązań. W tym celu może np. przenieść pracownika samorządowego do innej jednostki na określony czas czy dokonać zmiany zakresu jego obowiązków lub zastosować wypowiedzenie zmieniające lub porozumienie zmieniające w zakresie miejsca pracy.

Pracownicy zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej mają status pracowników samorządowych. Wszystkim pracownikom tych jednostek, bez względu na zajmowane stanowisko, przysługują: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagroda jubileuszowa oraz jednorazowa odprawa w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, a także dodatkowe wynagrodzenie

Od 30 maja 2021 r. pracownicy socjalni mają prawo do dodatku do wynagrodzenia (tzw. dodatku terenowego) w wysokości miesięcznej wynoszącej 400 zł. Jest on wyższy o 150 zł od poprzednio obowiązującej kwoty (250 zł). Pracownicy zatrudnieni w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymują dodatek w kwocie 400 zł, a w przypadku zatrudnienia na część etatu - część stosowną do etatu. Ponieważ zmiana dotycząca wysokości

Poszerzenie możliwości uzyskania uprawnień zawodowych pracownika socjalnego, wyższy o 150 zł dodatek środowiskowy, krótszy o 2 lata okres oczekiwania na pierwszy dodatkowy urlop wypoczynkowy i nowe formy wsparcia w postaci pomocy psychologicznej i szkoleń to najważniejsze zmiany dotyczące zatrudnienia pracowników socjalnych. Zaczną one obowiązywać w większości przypadków od 30 maja 2021 r.

W okresie epidemii pracownicy samorządowi mogą być przenoszeni do pracy w innych jednostkach samorządowych nie tylko na swój wniosek albo za swoją zgodą, jak było dotychczas, ale również na podstawie polecenia służbowego, nawet jeśli nie wyrażają aprobaty. W przypadku jednak gdy przeniesienie odbywa się na polecenie bez zgody pracownika, może mieć ono jedynie charakter czasowy.

Pracownicy samorządowi mogą być przenoszeni czasowo do pracy w jednostkach pomocy społecznej. Osoby zatrudnione w administracji rządowej na etatach mogą mieć natomiast czasowo gorsze warunki zatrudnienia lub w ogóle stracić pracę. To rozwiązania zawarte w tzw. tarczy antykryzysowej 2.0, której większość przepisów zaczęła obowiązywać 18 kwietnia 2020 r.

Powszechnie obowiązujące przepisy prawa pracy i pragmatyki służbowe nie wyłączają możliwości zatrudniania urzędników państwowych w sobotę. Praca w tym dniu może odbywać się z tytułu rozkładu czasu pracy obowiązującego daną komórkę czy pracownika. Najczęściej jednak praca w sobotę wynika z potrzeby realizacji zadań służbowych w godzinach nadliczbowych.

Pracownikowi samorządowemu świadczącemu na polecenie przełożonego pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy należy udzielić, w terminie z nim uzgodnionym, dnia wolnego od pracy do końca okresu rozliczeniowego, w którym taką pracę wykonywał. W tym zakresie funkcjonuje też inne stanowisko, zgodnie z którym wymiar czasu wolnego za pracę w tym dniu powinien odpowiadać

Udokumentowane okresy zatrudnienia obywatela Ukrainy u ukraińskiego pracodawcy są zaliczane do okresów pracy w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych. Podlegają one uwzględnieniu m.in. w okresie pracy, od którego zależy prawo zagranicznego pracownika do nagrody jubileuszowej polskiego nauczyciela oraz pracownika samorządowego.

Roszczenie o dopuszczenie do pracy jest nieuzasadnione, gdy występuje z nim strażnik miejski zawieszony w pełnieniu obowiązków pracowniczych z powodu oskarżenia go o popełnienie przestępstwa (wyrok Sądu Najwyższego z 8 października 2015 r., sygn. akt I PK 313/14).

Pracownicy, którzy utracili mandat radnego i korzystali z urlopu bezpłatnego, powinni zostać przyjęci do pracy, jeżeli w ciągu 7 dni od wygaśnięcia mandatu zgłoszą gotowość do podjęcia zatrudnienia. Natomiast pracownikom, którzy uzyskali mandat radnego w wyborach 16 listopada 2014 r., trzeba udzielić urlopu bezpłatnego, jeżeli funkcja radnego będzie kolidować z wykonywaniem dotychczasowych obowiązków

Pracownicy samorządowi mogą wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli wymagają tego potrzeby jednostki organizacyjnej. Z tego tytułu zatrudnieni mają prawo do rekompensaty w postaci wynagrodzenia (bez dodatku) lub czasu wolnego. O formie rekompensaty decydują samodzielnie.

Najpóźniej do końca kwietnia br. pracownicy samorządowi zajmujący stanowiska kierownicze mają obowiązek składania oświadczeń majątkowych. Pracodawca samorządowy może jednak rozszerzyć obowiązek składania takich oświadczeń również na inne osoby zatrudnione na stanowiskach urzędniczych i niepełniące funkcji kierowniczych.

Pracownikom samorządowym na stanowiskach kierowniczych nie przysługują dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych (wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 21 stycznia 2014 r., sygn. P 26/12).

Pracownicy samorządowi mają zagwarantowane prawo do dodatku z tytułu wysługi lat, tzw. dodatku stażowego. Podstawowym warunkiem jego otrzymania jest wypracowanie wymaganego okresu. Im dłużej pracownik pracuje, tym otrzyma wyższy dodatek, aż do osiągnięcia jego maksymalnej wysokości, która wynosi 20% wynagrodzenia zasadniczego.

Regulacje dotyczące czasu pracy dla pracowników sfery budżetowej powodują, że np. nauczyciele mogą zostać wezwani do pracy w wigilię czy w okresie między świętami Bożego Narodzenia a Nowym Rokiem. Jednak urzędnikom czy pracownikom samorządowym będzie można w tym czasie wyznaczyć wolne i odpracowanie nieobecności w innym terminie.

Nagroda jubileuszowa nie jest świadczeniem powszechnym, wynikającym z przepisów Kodeksu pracy. Gratyfikacja ta jest uhonorowaniem wieloletniej pracy, ale ustawowe prawo do niej, na podstawie odrębnych przepisów, mają tylko niektóre grupy zawodowe należące do sfery budżetowej (m.in. urzędnicy państwowi, pracownicy samorządowi, nauczyciele).

Od 28 lipca 2011 r. pracownicy zatrudnieni w żłobkach i klubach dziecięcych są wynagradzani według wyodrębnionych stawek wynagrodzenia zasadniczego. Dotychczasowe wątpliwości związane z ustalaniem wysokości wynagrodzenia dla nowej grupy stanowisk powstałych w związku z wejściem w życie ustawy o opiece nad dziećmi do lat 3 zostały uregulowane w zmienionym rozporządzeniu w sprawie wynagradzania pracowników

Aktualizacja stanowisk, tabel ze stawkami wynagrodzenia zasadniczego, kategoriami zaszeregowania pracowników i kwalifikacjami zawodowymi - to główne zmiany, jakie wprowadza nowelizacja rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie warunków wynagradzania za pracę i przyznawania innych świadczeń związanych z pracą dla pracowników zatrudnionych w niektórych jednostkach państwowej sfery