Opłaty sądowe w sprawach cywilnych
Opłatę należy uiścić przy wniesieniu do sądu pisma podlegającego opłacie.
Opłata jest stała, stosunkowa albo podstawowa.
Opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości jednakowej, niezależnie od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia. Opłata stała nie może być niższa niż 30 złotych i wyższa niż 5 000 złotych.
OPŁATY WE WSZYSTKICH RODZAJACH SPRAW
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
40 zł |
od zażalenia na postanowienie w przedmiocie: - oddalenia wniosku o wyłączenie sędziego lub ławnika; - skazania na grzywnę strony, świadka, biegłego, tłumacza lub innej osoby oraz odmowy zwolnienia od grzywny; - przymusowego sprowadzenia lub aresztowania świadka oraz odmowy zwolnienia od przymusowego sprowadzenia; - wynagrodzenia i zwrotu kosztów poniesionych przez biegłego, tłumacza i kuratora; - należności świadka. |
40 zł | od wniosku o wszczęcie postępowania nieprocesowego lub samodzielnej jego części, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej |
40 zł | od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej, skargi o wznowienie postępowania i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie, w której postępowanie nieprocesowe zostało wszczęte z urzędu |
40 zł | od wniosku o przeprowadzenie postępowania pojednawczego |
40 zł | od wniosku o zabezpieczenie dowodu |
300 zł |
od wniosku o: - uznanie lub stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu zagranicznego lub ugody zawartej przed tym sądem; - uznanie lub stwierdzenie wykonalności orzeczenia sądu polubownego lub ugody zawartej przed tym sądem. Opłatę stałą w kwocie 200 zł pobiera się od wniosku o dokonanie przez sąd czynności w trakcie postępowania przed sądem polubownym niewymienionych powyżej. |
100 zł | od skargi na czynności komornika |
100 zł | od zażalenia na odmowę dokonania czynności notarialnej |
w wysokości opłaty od wniosku o wydanie tego orzeczenia, nie więcej jednak niż 100 zł | od skargi na orzeczenie referendarza |
WYSOKOŚĆ OPŁAT W PROCESIE
Sprawy z zakresu prawa cywilnego i rodzinnego
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
600 zł |
od pozwu o: - rozwód; - separację; - ochronę dóbr osobistych; - ochronę niemajątkowych praw autorskich; - ochronę niemajątkowych praw wynikających z uzyskania patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego lub zdobniczego, prawa ochronnego na znak towarowy, prawa z rejestracji na oznaczenie geograficzne, prawa z rejestracji topografii układów scalonych, prawa z rejestracji wzoru zdobniczego; - ochronę innych praw niemajątkowych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej W sprawach o rozwód, o separację lub o unieważnienie małżeństwa, w razie zasądzenia alimentów na rzecz małżonka w orzeczeniu kończącym postępowanie w instancji, pobiera się od małżonka zobowiązanego opłatę stosunkową od zasądzonego roszczenia, a w razie nakazania eksmisji jednego z małżonków albo podziału wspólnego majątku pobiera się także opłatę w wysokości przewidzianej od pozwu lub wniosku w takiej sprawie |
200 zł |
od pozwu w sprawie o: - ustalenie istnienia lub nieistnienia małżeństwa; - unieważnienie małżeństwa; - rozwiązanie przysposobienia; - zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa; - unieważnienie uznania dziecka; - ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej; - naruszenie posiadania; - uchylenie uchwały organu spółdzielni; - stwierdzenie nieważności uchwały organu spółdzielni; - ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółdzielni; - uchylenie uchwały wspólnoty mieszkaniowej; - przyjęcie w poczet członków spółdzielni mieszkaniowej; - opróżnienie lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu; - ustalenie wstąpienia w stosunek najmu |
500 zł | od pozwu w sprawie wydania orzeczenia zastępującego uchwałę walnego zgromadzenia spółdzielni o podziale |
100
zł |
od pozwu w sprawie rozpoznawanej
w europejskim postępowaniu w sprawie drobnych roszczeń |
W sprawie podlegającej rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym pobiera się od pozwu opłatę stałą, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu umowy: | |
30 zł | do 2 000 złotych |
100 zł | ponad 2 000 złotych do 5 000 złotych |
250 zł | ponad 5 000 złotych do 7 500 złotych |
300 zł | ponad 7 500 złotych |
Sprawy gospodarcze
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
2 000 zł |
od pozwu w sprawie o: - rozwiązanie spółki; - wyłączenie wspólnika ze spółki; - uchylenie uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki; - stwierdzenie nieważności uchwały wspólników lub uchwały walnego zgromadzenia spółki; - ustalenie istnienia lub nieistnienia uchwały organu spółki |
100 zł | od pozwu w sprawie z zakresu ochrony środowiska |
1 500 zł |
od pozwu: - w sprawie z umowy o przekazanie mienia w ramach prywatyzacji; - w sprawie o unieważnienie przetargu |
1 000 zł | od odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów |
1 000 zł | od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie |
500 zł | od zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów |
100 zł | od odwołania od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty, Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, a także od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie |
50 zł | od zażalenia na postanowienie Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, Prezesa Urzędu Regulacji Telekomunikacji i Poczty oraz Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego |
3 000 zł | od odwołania od decyzji Przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, a także od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w takiej sprawie |
3 000 zł | od skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych, w sprawach zamówień publicznych |
Sprawy z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych
Opłata podstawowa | Wyszczególnienie |
30 zł | w sprawach z zakresu prawa pracy wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia Jednakże w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 złotych, pobiera się od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową. |
30 zł | w sprawie o ustalenie istnienia stosunku pracy wytoczonej z powództwa inspektora pracy ma być uiszczana przez pracownika i pracodawcę od wymienionych pism podlegających opłacie |
30 zł | w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych i w sprawach odwołań rozpoznawanych przez sąd pracy i ubezpieczeń społecznych pobierana wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia |
WYSOKOŚĆ OPŁAT W POSTĘPOWANIU NIEPROCESOWYM
Sprawy z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
100 zł |
od wniosku o: - zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego; - zmianę wyroku orzekającego rozwód lub separację w części dotyczącej władzy rodzicielskiej; - separację na zgodne żądanie małżonków; - zniesienie separacji; - zezwolenie na udzielenie pełnomocnictwa do oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński; - zwolnienie od obowiązku złożenia lub przedstawienia kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumentu potrzebnego do zawarcia związku małżeńskiego |
1 000 zł | od wniosku o podział majątku wspólnego po ustaniu małżeńskiej wspólności majątkowej |
300 zł | jeżeli wymieniony wniosek zawiera zgodny projekt podziału tego majątku |
Sprawy z zakresu prawa rzeczowego
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
200 zł |
od wniosku o: - ustanowienie drogi koniecznej; - rozgraniczenie nieruchomości; - stwierdzenie nabycia służebności gruntowej przez zasiedzenie |
100 zł |
od wniosku o: - ustalenie sposobu korzystania z rzeczy wspólnej; - ustanowienie zarządcy rzeczy wspólnej lub przedmiotu użytkowania; - rozstrzygnięcie co do dokonania czynności dotyczącej rzeczy wspólnej. |
2 000 zł | od wniosku o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie |
1 000 zł | od wniosku o zniesienie współwłasności |
300 zł | jeżeli wymieniony wniosek zawiera zgodny projekt zniesienia współwłasności |
Sprawy z zakresu prawa o księgach wieczystych
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
200 zł | od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego |
część opłaty stałej proporcjonalna do wysokości udziału, nie mniej jednak niż 100 zł | od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub ograniczonego prawa rzeczowego, jeżeli wniosek dotyczy wpisu udziału w prawie |
150 zł niezależnie od liczby udziałów w tych prawach | od wniosku o wpis w księdze wieczystej własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu na podstawie dziedziczenia, zapisu lub działu spadku albo zniesienia współwłasności |
150 zł | od wniosku o wpis własności, użytkowania wieczystego, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu nabytego w wyniku podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej między małżonkami |
150 zł | od wniosku o wpis własności nieruchomości rolnej o powierzchni do 5 ha |
150 zł | od wniosku o wpis praw osobistych i roszczeń |
150 zł |
od wniosku o wpis zmiany treści ograniczonych praw rzeczowych Tę opłatę stałą pobiera się odrębnie od wniosku o wpis każdego prawa, choćby wpis dwu lub więcej praw miał być dokonany na tej samej podstawie prawnej. |
60 zł | od wniosku o założenie księgi wieczystej |
60 zł | od wniosku o połączenie nieruchomości w jednej księdze wieczystej, która jest już prowadzona, niezależnie od liczby łączonych nieruchomości |
60 zł |
od wniosku o odłączenie nieruchomości lub jej części Tę opłatę stałą pobiera się niezależnie od opłaty za dokonanie wpisu własności, użytkowania wieczystego lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. |
60 zł | od wniosku o sprostowanie działu I-O księgi wieczystej |
60 zł | od wniosku o wpis ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego ujawnionego w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym |
60 zł | od wniosku o dokonanie innych wpisów poza wyżej wymienionymi Jeżeli założenie księgi wieczystej następuje w związku z odłączeniem nieruchomości lub jej części z istniejącej księgi wieczystej, pobiera się tylko jedną taką opłatę stałą. |
opłata stała, przewidziana dla wniosku o wpis do księgi wieczystej | od wniosku o złożenie do zbioru dokumentów |
połowa opłaty należnej od wniosku o wpis do księgi wieczystej | od wniosku o wykreślenie wpisu z księgi wieczystej |
Od wniosku o wpis hipoteki łącznej lub służebności pobiera się
jedną opłatę stałą, choćby wniosek ten obejmował więcej niż jedną
księgę wieczystą.
Wydatki związane z drukiem księgi wieczystej i teczki akt tej księgi nie obciążają stron.
Sprawy z zakresu prawa spadkowego
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
50 zł |
od wniosku o: - stwierdzenie nabycia spadku; - zabezpieczenie spadku; - sporządzenie spisu inwentarza; - odebranie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku Jeżeli te wnioski są umieszczone w jednym piśmie lub we wniosku o dział spadku, opłatę pobiera się od każdego z nich odrębnie. |
100 zł | od apelacji, skargi kasacyjnej i skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sprawie o stwierdzenie nabycia spadku |
100 zł | od wniosku o zabezpieczenie spadku po cudzoziemcu |
100 zł | od wniosku o wydanie właściwemu konsulowi spadku po cudzoziemcu |
500 zł | od wniosku o dział spadku, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku, pobiera się opłatę stałą w kwocie 300 złotych |
1 000 zł | od wniosku o dział spadku połączony ze zniesieniem współwłasności, a jeżeli zawiera on zgodny projekt działu spadku i zniesienia współwłasności, pobiera się opłatę stałą w kwocie 600 złotych |
Sprawy z zakresu działania Krajowego Rejestru Sądowego
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
1 000 zł | od wniosku o zarejestrowanie podmiotu w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej |
750 zł | od wniosku o zarejestrowanie spółki osobowej w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym |
250 zł | od wniosku o zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej |
1 000 zł | od wniosku o zarejestrowanie w Krajowym Rejestrze Sądowym w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, jeżeli dotyczy on jednocześnie wpisu do rejestru przedsiębiorców |
300 zł |
od wniosku o: - wpisanie dłużnika do rejestru dłużników niewypłacalnych w Krajowym Rejestrze Sądowym; - wykreślenie podmiotu z rejestru przedsiębiorców lub z rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej połączone z wykreśleniem z Krajowego Rejestru Sądowego. |
400 zł | od wniosku o dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego do rejestru przedsiębiorców |
150 zł |
od wniosku o: - dokonanie zmiany wpisu dotyczącego podmiotu wpisanego tylko w rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej, niewpisanego do rejestru przedsiębiorców; - wykreślenie z rejestru przedsiębiorców - bez wykreślenia z Krajowego Rejestru Sądowego; - wykreślenie z rejestru dłużników niewypłacalnych. W wypadku jednoczesnego wniesienia przez tego samego wnioskodawcę, na kilku formularzach, kilku wniosków o wpis lub o dokonanie zmian w Krajowym Rejestrze Sądowym - pobiera się tylko jedną opłatę, z tym że jeżeli przepis przewiduje dla danego rodzaju spraw opłaty w różnych wysokościach - pobiera się opłatę wyższą |
jedną opłata stałą w kwocie 100 zł | od skargi na orzeczenie referendarza sądowego, chociażby dotyczyło kilku wpisów w rejestrze przedsiębiorców lub rejestrze stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej |
300 zł | od innych wniosków niż ww., jeśli należą do właściwości sądu dokonującego wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym |
200 zł | od wniosku o wpis zastawu rejestrowego do rejestru zastawów |
100 zł | od wniosku o zmianę wpisu w rejestrze zastawów |
50 zł | od wniosku o wykreślenie zastawu rejestrowego z rejestru zastawów |
40 zł | od wniosku o przyjęcie dokumentów, o których sąd czyni wzmiankę w rejestrze, oraz dokumentów zawierających dane niepodlegające według przepisów ustawy wpisowi do określonego działu Krajowego Rejestru Sądowego |
40 zł | od wniosku o uwierzytelnienie odpisu statutu w postępowaniu rejestrowym |
Inne sprawy rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
300 zł | od wniosku w sprawie między organami przedsiębiorstwa państwowego i między przedsiębiorstwem państwowym lub jego organami a jego organem założycielskim albo organem sprawującym nadzór |
200 zł | od wniosku o umorzenie utraconego dokumentu |
100 zł |
od wniosku o: - złożenie przedmiotu świadczenia do depozytu sądowego; - wydanie z depozytu przedmiotu świadczenia |
WYSOKOŚĆ OPŁAT W POSTĘPOWANIU ZABEZPIECZAJĄCYM
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
40 zł |
od wniosku o: - udzielenie zabezpieczenia roszczenia niemajątkowego, chyba że wniosek został zgłoszony w piśmie rozpoczynającym postępowanie; - zmianę lub uchylenie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia niemajątkowego |
100 zł |
od wniosku o: - udzielenie zabezpieczenia roszczenia majątkowego, chyba że wniosek został zgłoszony w piśmie rozpoczynającym postępowanie; - zmianę lub uchylenie postanowienia w przedmiocie zabezpieczenia roszczenia majątkowego |
WYSOKOŚĆ OPŁAT W POSTĘPOWANIU EGZEKUCYJNYM
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
40 zł |
pobiera sąd od wniosku o: - wezwanie dłużnika do wykonania egzekwowanej czynności w wyznaczonym terminie oraz umocowanie wierzyciela do wykonania tej czynności na koszt dłużnika, w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu; - ukaranie grzywną dłużnika niewykonującego obowiązku zaniechania czynności lub nieprzeszkadzania czynnościom wierzyciela; - przeprowadzenie przez sąd egzekucji czynności o charakterze niemajątkowym, której inna osoba nie może za dłużnika wykonać; - ponowne wydanie tytułu wykonawczego w zamian utraconego; - nakazanie dłużnikowi wyjawienia majątku |
50 zł |
pobiera sąd od wniosku o: - nadanie klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu, innemu niż orzeczenie sądu, ugoda sądowa, nakaz zapłaty albo ugoda zawarta przed mediatorem w wyniku prowadzenia mediacji na podstawie postanowienia sądu kierującego strony do mediacji; - nadanie klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika; - nadanie klauzuli wykonalności przeciwko lub na rzecz osoby innej niż wskazana w tytule egzekucyjnym, na którą przeszły uprawnienie lub obowiązek po powstaniu tytułu lub w toku sprawy przed wydaniem tytułu; - nadanie klauzuli wykonalności przeciwko wspólnikowi ponoszącemu odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki; - ustanowienie zarządcy nieruchomości lub innej rzeczy albo prawa, z których prowadzi się egzekucję według przepisów o egzekucji z nieruchomości; - umorzenie książeczki oszczędnościowej w związku z zajęciem wkładu, na który ją wystawiono - zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem w wyniku prowadzenia mediacji na podstawie umowy o mediację - wydanie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego - uchylenie zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego - wydanie zaświadczenia o utracie lub ograniczeniu wykonalności tytułu egzekucyjnego opatrzonego zaświadczeniem europejskiego tytułu egzekucyjnego
|
100 zł |
od: - zarzutów na opis i oszacowanie nieruchomości; - zarzutów przeciwko planowi podziału sumy uzyskanej z egzekucji oraz zażalenia na postanowienie wydane w wyniku rozpoznania zarzutów; - wniosku o podział złożonej od depozytu sądowego sumy odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość i wypłatę odszkodowania; - wniosku o udzielenie przybicia nieruchomości lub innej rzeczy albo prawa, z których egzekucję prowadzi się według przepisów o egzekucji z nieruchomości; opłatę tę uiszcza się przed przysądzeniem własności; - wniosku o przeprowadzenie przez sąd egzekucji czynności o charakterze majątkowym, której inna osoba nie może wykonać za dłużnika; - zatwierdzenia planu podziału sumy uzyskanej z egzekucji, a także wprowadzenia do planu zmian lub uzupełnień |
1 000 zł |
od wniosku o: - wszczęcie egzekucji przez zarząd przymusowy przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego; - wszczęcie egzekucji przez sprzedaż przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego |
WYSOKOŚĆ OPŁAT W POSTĘPOWANIU UPADŁOŚCIOWYM, UKŁADOWYM I
NAPRAWCZYM
Wysokość opłaty stałej | Wyszczególnienie |
1 000 zł | od wniosku o ogłoszenie upadłości |
1 000 zł | od wniosku zarządcy zagranicznego w przedmiocie uznania zagranicznego postępowania upadłościowego |
200 zł | od wniosku o wszczęcie postępowania naprawczego |
200 zł | od wniosku o wszczęcie wtórnego postępowania upadłościowego |
200 zł | od zażalenia na postanowienia wydane w postępowaniu upadłościowym i naprawczym |
200 zł | od sprzeciwu co do uznania lub odmowy uznania zgłoszonych wierzytelności |
200 zł | wniosku o ogłoszenie upadłości osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej |
100 zł | od zarzutów przeciwko układowi i przeciwko planowi podziału |
100 zł | od wniosku o uchylenie lub zmianę układu |
100 zł | od wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia o uznaniu zagranicznego postępowania upadłościowego |
100 zł | od wniosku w sprawie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej |
OPŁATY KANCELARYJNE
Wysokość opłaty kancelaryjnej | Wyszczególnienie |
6 zł za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu |
od wniosku o wydanie na podstawie akt: - poświadczonego odpisu, wypisu lub wyciągu, - odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem prawomocności, - odpisu orzeczenia ze stwierdzeniem wykonalności, - zaświadczenia |
12 zł za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu | Jeżeli dokument, wyżej wymieniony, jest sporządzony w języku obcym albo zawiera tabele |
6 zł za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu | od wniosku o odpis księgi wieczystej |
1 zł za każdą rozpoczętą stronicę wydanego dokumentu | od wniosku o wydanie kopii dokumentu, znajdującego się w aktach sprawy |
Podstawa prawna: ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398 z późn. zm.).