Uchwała SN z dnia 26 czerwca 2014 r., sygn. III CZP 46/14
Jeżeli po wszczęciu egzekucji, której podstawą jest bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, doszło do połączenia banków przez przeniesienie całego majątku banku przejmowanego na bank przejmujący (art. 124 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, jedn. tekst Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm., w zw. z art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h.), sąd nadaje klauzulę wykonalności na rzecz banku przejmującego (art. 788 § 1 k.p.c.).
Teza urzędowa
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący) SSN Barbara Myszka SSN Anna Owczarek (sprawozdawca)
Protokolant Bożena Kowalska
w sprawie egzekucyjnej z wniosku wierzyciela R. Bank S.A.
z siedzibą w W. przeciwko dłużnikowi E. K. o świadczenie pieniężne, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 26 czerwca 2014 r., zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w R. postanowieniem z dnia 7 marca 2014 r.,
"Czy art. 788 § 1 k.p.c. znajduje zastosowanie do bankowego tytułu egzekucyjnego, gdy w trakcie toczącego się postępowania egzekucyjnego nastąpiło połączenie, w trybie art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h., banku będącego wierzycielem, na rzecz którego nadano sądową klauzulę wykonalności z innym bankiem poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą?"
podjął uchwałę:
Jeżeli po wszczęciu egzekucji, której podstawą jest bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, doszło do połączenia banków przez przeniesienie całego majątku banku przejmowanego na bank przejmujący (art. 124 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Prawo bankowe, jedn. tekst Dz. U. z 2012 r., poz. 1376 ze zm., w zw. z art. 492 § 1 pkt 1 k.s.h.), sąd nadaje klauzulę wykonalności na rzecz banku przejmującego (art. 788 § 1 k.p.c.).
Uzasadnienie
Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w K. na wniosek wierzyciela - P. Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. wszczął egzekucję przeciwko dłużniczce E. K. na podstawie tytułu wykonawczego w postaci wystawionego przez niego bankowego tytułu egzekucyjnego, zaopatrzonego w klauzulę wykonalności postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. z dnia 29 maja 2012 r. W jej trakcie R. Bank poinformował komornika, że z dniem 31 grudnia 2012 r., na podstawie art. 124 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe i art. 492 § 1 pkt 1 kodeksu spółek handlowych, nastąpiło połączenie P. SA z siedzibą w W. z R. Bank SA, w wyniku którego cały majątek wierzyciela został przeniesiony na jego rzecz jako spółki przejmującej. Bank potwierdził ten fakt przedstawionym odpisem zupełnym rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego, w którym dokonano wpisu o połączeniu i wniósł o kontynuowanie egzekucji. Komornik podjął dalsze czynności egzekucyjne. Dłużniczka wniosła o umorzenie postępowania egzekucyjnego podnosząc, że tytuł wykonawczy „utracił moc na skutek zmiany nazwy wierzyciela”. Komornik oddalił ten wniosek uznając, że nadanie klauzuli wykonalności na rzecz nowego wierzyciela jest zbędne, a przejście uprawnień wykazano odpowiednim dokumentem. Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2013 r. uchylił postanowienie Komornika stwierdzając, że zmiana wierzyciela po wszczęciu postępowania egzekucyjnego wymaga nadania klauzuli wykonalności na rzecz nowego podmiotu, a organ egzekucyjny jest związany tytułem wykonawczym i, poza wypadkami wskazanymi w ustawie, nie może badać przyczyn oraz zakresu zmian podmiotowych. R. Bank SA wniósł zażalenie na postanowienie Sądu, zarzucając naruszenie art. 788 § 1 k.p.c. przez przyjęcie, że dla wykazania przejścia uprawnień wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym nie jest wystarczające przedstawienie dokumentu urzędowego.
Sąd Okręgowy w R. rozpoznając zażalenie powziął wątpliwość, sformułowaną w zagadnieniu prawnym przedstawionym Sądowi Najwyższemu. Sąd wskazał, że w doktrynie prawa i wcześniejszym orzecznictwie dominowało stanowisko, że jeżeli egzekucja jest prowadzona to późniejsza zmiana dłużnika lub wierzyciela nie wymaga uwidocznienia w klauzuli wykonalności i wystarczy wykazanie organowi egzekucyjnemu przejścia obowiązku lub uprawnienia odpowiednim dokumentem. W nowszych judykatach prezentowany jest pogląd, że przeniesienie wierzytelności w drodze przelewu po wszczęciu postępowania egzekucyjnego wymaga nadania na rzecz nowego wierzyciela klauzuli wykonalności. Szczególne problemy dotyczą również zmian podmiotowych po obu stronach czynności bankowych, przed i po wydaniu bankowego tytułu egzekucyjnego wobec niepełnej regulacji w prawie bankowym. Przyjęto, że na podstawie takiego tytułu, zaopatrzonego przez sąd w klauzulę wykonalności, może być prowadzona jedynie egzekucja wierzytelności bankowej i tylko na rzecz banku. Następstwo prawne po stronie dłużnika w postępowaniu klauzulowym normuje art. 98 prawa bankowego. Co do zmian po stronie wierzyciela wynikającej przekształceń i połączeń banków doszło do rozbieżności orzecznictwa. Niektóre sądy przyjmują, że art. 788 § 1 k.p.c. ma zastosowanie zarówno do zmian polegających na sukcesji szczególnej jak i ogólnej, a inne, że skoro sukcesja ogólna wynikająca z przejęcia banku może być wykazana dokumentem potwierdzającym dokonanie konstytutywnego wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym, podobnie jak w odniesieniu do osób fizycznych - postanowieniem o stwierdzeniu nabycia spadku, to nadanie klauzuli wykonalności jest zbędne. Sąd Okręgowy przedstawiający zagadnienie prawne podziela stanowisko o dopuszczalności kontynuowania egzekucji na podstawie dotychczasowego tytułu wykonawczego.
Już dziś zamów dostęp
do IFK Platforma Księgowych i Kadrowych
- Codzienne aktualności prawne
- Porady i artykuły z najpopularniejszych czasopism INFOR wraz z bieżącymi wydaniami
- Bogatą bibliotekę materiałów wideo
- Merytoryczne dodatki, ściągi, plakaty
